Аммар Качар е млад уметник, основач на брендот RЕД, кој својата креативност и дизајни ги спојува со циркуларната економија и одржливото живеење, создавајќи иновативни парчиња облека и додатоци. Тој на отпадот од текстил му дава втор живот со преработување, шиење, везење или цртање и ги претвора во уникатни предмети, што немаат копија никаде на светот.
Аммар вели дека редизајнот за него е можноста да создаде предмет што има историја, но и иднина.
Аммар, твоите дизајни на парчиња облека и додатоци се навистина уникатни. Кажи ни што е РЕД?
REД е независен бренд што создава торби и додатоци од реупотребен текстил, и тој настанува од желбата да работам со материјали кои веќе имале своја историја. Како визуелен уметник, текстилот не го гледам само како материјал за изработка, туку како медиум што носи траги од минатото – линии, набори, оштетувања и текстури кои можат да се претворат во нова приказна. Често работам со големи, веќе користени тенди и платна, и при секој проект постои еден природен момент кога треба да внесам ред во материјалот: да го разгледам, да го расплетам, да одлучам кои делови имаат потенцијал. Тој процес на селекција ми е многу важен, затоа што токму тогаш го гледам материјалот најискрено, без украси и очекувања.
REД за мене значи внимателно редизајнирање и создавање нови форми, без брзање и без ограничувања на класичните модни правила. Во секој производ има дел од тој тивок процес: расчистување, повторно составување, пронаоѓање на нова функција во нешто што веќе било отфрлено. Сакам производите да изгледаат искрено, да се гледа нивниот карактер, наместо да се „поправат“ до непрепознатливост. Верувам дека токму во тие несовршености се крие убавината.
За мене REД е комбинација од визуелно размислување, практичност и одржливост. Тоа е начин да работам со рацете, да им дадам внимание на материјалите и да создадам предмети кои не се само корисни, туку и носат чувство на смисла. Иако е мал бренд, ми е важно секое парче да биде создадено со почит кон материјалот и со идеја што стои зад него.
Како реупотребата и редизајнот на текстилот стана твој интерес?
Интересот кон реупотребата се формираше постепено, но многу природно. Сè започна во моментот кога почнав почесто да работам со големи парчиња веќе употребен текстил – тенди, покривни платна, материјали што претходно имале сосема друга функција. Наместо да ги гледам како нешто што ја завршило својата работа, почнав да ги набљудувам како материјали што носат траги и слоеви што вредат да се истражат. Тоа ме натера да гледам на текстилот како на визуелна површина, а не како отпад.
Кога ќе се соочам со таков материјал, секогаш прво внесувам мал ред – го распостилам, го разгледувам, барам делови што ми го привлекуваат вниманието. Тоа е процес што е смирувачки, многу личен и не го доживувам како „дизајнерска задача“, туку како начин да го разберам материјалот. Понекогаш има делови што се целосно неупотребливи, но токму тоа ми помага да одлучам што може да се спаси и да добие нова улога.
Со текот на времето сфатив дека реупотребата не е само еколошки избор, туку и начин на размислување. Ме привлекува фактот дека секој материјал може да понуди нешто различно, и дека од голема хаотична површина може да произлезе едно многу конкретно и функционално парче. Научив да ги ценам несовршеностите и да ги гледам како дел од карактерот на финалниот производ.
Верувам дека овој процес е еден вид истражување – тивко, но полно со откритија. И тоа е она што ме држи во редизајнот: можноста да создадам предмет што има историја, но и иднина.
Има ли купувачи за вакви парчиња кај нас? Што најмногу се бара и кои се најчестите купувачи?
Да, има интерес, и тој интерес е искрен и органски. Најчесто се бараат торби и мали додатоци, затоа што овие парчиња носат видлива индивидуалност и лесно се вклопуваат во секојдневието. Луѓето што ги купуваат моите производи не секогаш се „етички купувачи“ – многу често се луѓе што едноставно сакаат нешто поинакво. Тоа може да биде текстура, шев, форма или дел од материјал што има интересна приказна.
Многу од купувачите се млади луѓе кои работат во креативниот сектор – уметници, дизајнери, фотографи, луѓе од култура. Но, доаѓаат и луѓе што не се занимаваат со креативни професии, туку едноставно сакаат парче што е уникатно. Понекогаш се јавуваат луѓе што никогаш не би купиле нешто „втора рака“, но им се допаѓа минималистичкиот пристап или начинот на кој материјалот е обработен.
Најинтересно е тоа што купувачите често се врзуваат не само со финалниот производ, туку и со идејата што стои зад него. Некои сакаат приказна, други ја сакаат текстурата, трети ценат дека секое парче е единствено. И лично ми значи што луѓето што купуваат REД парчиња ретко ги купуваат импулсивно – повеќе изгледа како избор што го прават свесно, и тоа дава голема тежина на секоја изработка.
Колку производите од втора рака се прифатливи кај нас, или сепак, брзата мода сè уште доминира?
Брзата мода сè уште доминира, и тоа е неминовно кога станува збор за достапноста, цената и навиките на купување. Но паралелно со тоа, забележувам дека кај некои луѓе се развива свест да купуваат поодговорно. Не е тоа голем масовен тренд, но е забележлив – особено кај младите и кај луѓе што сакаат автентични предмети.
Кај нас не мислам дека отпорот кон производи од втора рака е огромен, туку повеќе постои недостиг од контакт со квалитетни парчиња направени од реупотребен материјал. Кога луѓето ќе ги видат во живо, кога ќе го допрат материјалот и ќе видат дека е цврст, квалитетен и убаво изработен, често реагираат со позитивно изненадување.
Мислам дека малите алтернативи како REД може да помогнат да се менува таа перцепција – не преку големи кампањи, туку преку искрена работа и квалитетни производи што се користат подолго. Ако барем дел од купувачите почнат да размислуваат што купуваат и колку долго ќе го користат, тоа веќе е добра промена.
Не ми е цел да ја заменам брзата мода – туку да понудам нешто што трае, што има смисла и што е создадено со почит кон материјалот.
Текстилната индустрија е еден од најголемите загадувачи во светот, а ова се твоите начини да придонесеш за менување на оваа реалност. Која е твојата порака до другите дизајнери, но и до купувачите?
Мојот придонес е мал, но конзистентен и личен. Работам со материјали што веќе постоеле, и на тој начин природно ја продолжувам нивната употреба. Овој процес не го гледам како активизам, туку како начин на работа што е логичен и внимателен. Верувам дека секој мал избор во насока на реупотреба има свое значење, особено кога се повторува низ време.
До дизајнерите би кажал дека понекогаш најинтересните решенија се кријат во материјали што ги занемаруваме. Не мора секоја нова идеја да почне од ново платно – понекогаш токму материјалот што веќе има траги од користење нуди најмногу можности. Совршенството не мора да биде цел; автентичноста е често повредна.
До купувачите – би им препорачал да бараат предмети што навистина ќе ги користат и што ќе им значат. Не мора секоја куповна одлука да биде „одржлива“, но може да биде попромислена. Кога ќе купат нешто што е внимателно направено и што има приказна, автоматски придонесуваат повеќе отколку што мислат. И најважно од сè: не мора да купуваат многу, доволно е да купат вредно.
Организираш и работилници за везење. Има ли интерес кај младите да ја научат оваа, малку подзаборавена вештина?
Да, и тоа многу повеќе отколку што очекував. Младите доаѓаат од различни причини – некои сакаат да научат техника, други доаѓаат затоа што бараат начин да се поврзат со традиционални вештини, а трети едноставно сакаат да направат пауза од брзото темпо на секојдневието.
Везењето е процес кој бара трпение и тивко присуство, и мислам дека токму тоа ги привлекува. На работилниците не инсистирам на резултат; многу поважно е секој да си го пронајде својот ритам, својата форма на изразување. Многу учесници велат дека процесот им делува терапевтски, и дека им годи времето поминато во фокус и тишина.
Ми е убаво да гледам како везењето се враќа меѓу младите, не како нешто „традиционално“, туку како простор за креативност. Тоа е вештина што го комбинира вниманието, материјалот и личниот израз, и мислам дека токму затоа се чувствува современо и близу до нив.
Какви се твоите планови за во иднина?
Во иднина би сакал REД да продолжи да расте природно, со повеќе истражување и повеќе игра со материјалите. Сакам да работам со различни текстили, нови комбинации, можеби и нови форми надвор од торбите. Интересно ми е постојано да откривам нови начини на кои материјалите можат да добијат друга улога.
Замислувам и мал студиски простор кој би бил отворен за соработка – место каде што би можеле да се одржуваат работилници, презентации или мали изложби поврзани со реупотреба. Сакам да создадам средина што е пријатна, топла и инспиративна, не само за мене, туку и за други што сакаат да експериментираат со текстил.
Не ми е цел да станам големо производство; повеќе сакам да останам близу до процесот, до рачната работа и до материјалот. Ако REД успее да остане доследен, автентичен и создава предмети што луѓето навистина ги користат и ги сакаат, тоа за мене е најдобар можен раст.
