Сакам приказни кои охрабруваат, а и личности чии бизнис приказни на било каков начин се поврзани со природата.
Така го открив Игор Поповски, градски лик кој неодамна стана фармер и во битолското Дихово има стадо овци од чие млеко произведува неверојатни сирења и кашкавали и за тоа зборува со нескриена страст.
Игор е човек кој ги сака планините, го сака својот маунтбајк за да врви неброени километри низ природа, го сака трчањето на трките, а трча и низ животот како промотер на Slow Food Macedonia.
Новинарка Љубица Ангелкова
Како започна твојата приказна со проозводство на сирење и кашкавал?
– Приказната започнува чисто случајно, без некои поголеми планови, без некакви големи подготовки и анализи. По завршувањето на факултетот за патен сообраќај и транспорт на Технички факултет во Битола факулетот 2009 година требаше да почнат нешто посериозно да работам. Ова производство дојде како предлог од татко ми, со зборовите …. “Ај да пробаме, не губиме ништо.”
Јас освен да сварам млеко и да изедам цело парче сирење на едно јадење, не знаев ама баш ништо друго за млекото. Првиот период почнавме со земање на млеко од луѓе кои чуваа стока. Земавме по една кофа млеко, 10 до 20 литри млеко, за да видиме што можиме да направиме. Зборувам во множина , бидејќи на почетокот работевме заедно, т.е заедно и учевме. Мене ми беше се чудно, ново, несекојдневно, ама желбата ме влечеше да пробам да направам нешто што ретко некој го произведува. Дел од луѓето кога разбраа што ќе работам ме подржуваа, ама еден дел дури и ми се потсмеваа, со реченици од типот “Е како не, до вчера учеше за патишта сега ќе си правел сирење”. Постепено низ годините се подобрував. Денес сум дојден до некое квалитетно ниво на производство.
Зошто ги избравте токму село Дихово?
Зарем има поубаво село од Дихово ? За мене нема! Добитокот ни е во Дихово, бидејќи за среќа е сѐ уште незагадено, ливадите сѐ уште не се извалкани, а воздухот е чист. Ова село за мене има вредност затоа што потеклото нс мојата мајка е од Дихово.
Од кој најмногу учеше во годините наназад?
Сега ќе звучам малку фалбаџиски, ама навистина јас не учев од никого, освен од самата работа која ме учеше. Додека добиеш искуство со одредена работа, сигурно ќе платиш одредена цена, занает не се учи лесно. Непроспиени ноќи, упорност, планови и идеи како да направиш, како да дојдеш до подобар производ, до подобро јагне на пазарот. Нешто научив по малку од луѓе кои работеле со млеко и со стока, од секој можиш нешто да скубниш и да научиш, но потоа тоа да го примениш на свој начин. Но сепак самата работа најмногу ме научи.
Како течеше твојот пат од идеја до реализација?
Како што кажав претходно, почетоците беа најминимални и на експериментално ниво. Патот беше трнлив, бидејќи кога немаш пари да вложиш во бизнис, тогаш се вложуваш себе си со цело свое време и со цела своја енергија. Додека да застанеш малку на нозе, ќе поминат неколку години. Така беше и во мојот случај. Посебно би ја издвоил продажбата, кога од нигде никаде се појавуваш на пазарот и некој те прашува ” од каде ти сирење да продаваш? како може да правиш кашкавал? од каде најде јагниња?”. Бидејќи кај нас, сеуште има стереотипи дека тој што работи со стока и со млеко, треба да е валкан и необразуван, да може државата да манипулира со него, а така и било во минатото. Како во секој приватен сектор, навистина треба многу трчање и малку среќа за да се докажеш и да заработиш.
По што се разликуваат твоите млечни производи од другите на пазарот?
Моите производи во однос на индустриските производи, се разликуваат по неколку клучни работи. Млекото не го пастеризирам, освен што го ладам во лактофризер (стандардизирање на млекото). Тоа значи дека не се додава калциум, не се користи лимонтус во саламурата, не се користи регулатор на киселост, не се користи боја за обелување или пожолтување, не се користи парафин и восок за премачкување, не се користи млеко во прав итн. Сите овие работи се користат во индустријата. Со овај начин на работа, би го нарекол домашен и автентичен начин на произвдство, се зачувуваат природните позитивни бактерии од млекото, кои за подоцна на сирењето и на кашкавалот им даваат посебна арома. Вкусот потсетува како што правеле порано нашите баби и дедовци по селата (ова ми го кажуваат повозрасните муштерии). Денес полека полека, почнуваат да се ценат домашната храна и рачната изработка во однос на индустриските производи.
Колкав е моменталниот капацитет на производство?
Денес имам 220 овци и неколку крави. Капацитетот на овчо млеко е во просек 18/9 тона на годишно ниво, кравјото млеко е во просек 80 до 100 литри дневно. Целото млеко се преработува во сирење и кашкавал.
Кои се купувачите на твоите производи?
Купувачите ми се обични луѓе, кои си купуваат за дома. Најинтересен детал кај нив ми е, кога ќе ги нема одреден период да си купат и ќе дојдат и прво ќе речат “а бе купивме вакумирано од маркет, едвај го дојадовме…хахаа “.
Органските производи имаат помал рок на траење, дали нашите луѓе учат што значи тоа да се купува нешто што не трае долго заради конзерванси?
– За да навлегувам многу во органското производство, не би можел да кажам подетално, бидејќи јас сепак сум студирал сосем друго, а оваа работа сум ја научил занаетчиски. Само би кажал лично мислење дека за еден производ да биде чист органски, потребна е премногу чиста храна која ја конзумира стоката. Тоа не значи дека сточната храна не е чиста. Напротив, но во Македонија има големи количини на увоз на пченица, ќуспе, јачмен дури и луцерка, а таа сточна храна од увоз е чиста, ама сигурно дека не е 100 % органска. А за да извадиш млеко, мора да употребиш сточна храна, неизбежно е. Само со пасење на стоката, производството на млеко е неисплатливо. Мислам дека тоа органски кај нас премногу се акцентира дури некои и го злоупотребуваат како реклама.
Македонија има традиција во млечни производи, но нешто недостига….Што?
Македонија има огромна традиција на чување стока и правење сирење. Во времето на социјализмот, кажуваат дека немало куќа која немала барем по една крава или коза колку за домашни потреби. Денес има се помалку сточари. По мое мислење е дека невложувањето на сопствениците и посебно катастрофалната ниска цена на откупното јагне, теле, си го направи своето. Исто така и работната рака за овај отсек е многу лимитирана. Странските пазари се немилосрдни во однос на цените. Ние сме хронично зависни од трговците и кланиците. Тие диктираат цена, тие го собираат кајмакот. Но пак би рекол дека голем дел од сточарите, едноставно немаат слух и разбирање за да вложат во опрема и во квалитетен приплоден добиток за да ја зголемат продуктивноста на своите стада.
Колку време трошиш на овој бизнис?
Ако има некоја мана оваа работа, тогаш е времето. Не само што ќе ти го земи денот, туку често ќе ти ја земи и ноќта :). Како да работиш во градинка со мали дечиња, треба секојдневно по неколку пати да ги нахраниш, да ги пазиш, да се грижиш за нивното здравје. Не постојат празници, добитокот не знае што е Велигден, Нова Година. Млекото не чека ни минута. Или ќе бидеш до минута точен или ќе го фрлиш.
Но, сепак имаш време и за твоите хоби-активности.
– Слободно време имам, ама со “крадење” од времето за работа 🙂 Најголемо можно хоби ми е нашиот Пелистер, најубавата планина во светот. Пелистер е љубов најголема, наша најголема гордост, а планинарството е лек буквално за се. Редовно спортувам, малку трчање, малку точак, малку баскет. Активен член сум на Slow Food.
Кога ќе подвлечеш линија, кој е твојот најголем предизвик во досегашниот развој?
Најголем предизвик а воедно и најголемо задоволство ми е, кога муштеријата ќе проба од мојот производ и на лицето ќе видам позитивни вибрации, ќеф на душата, бидејќи вкусот на добрата храна никогаш не лажи при изразот на лицето. Ми треба сеуште развој, успеав да овозможам машинско молзење на овците, чување на млекото во лактофризер, чување во ладилник на готовиот производ. Следно е да ја средам работилницата по нормите за домашно производство на млечни производи.
Кон што целиш?
Главна цел ми е да ја стабилизирам мојата работа и да напредувам. Секогаш има простор за учење и за напредок.
