Дебелината повеќе не е единствена дијагноза: нова генетска студија открива дека е предизвикана од најмалку единаесет различни биолошки механизми: од хормонски и имунолошки дисбаланси до нарушувања на регулацијата на инсулинот
Долго време се веруваше дека дебелината е предизвикана од едноставна пресметка: вишок на внес на калории над трошењето. Иако оваа логика останува фундаментална вистина за метаболизмот, има сè повеќе докази дека оваа приказна има многу повеќе слоеви. Некои луѓе јадат скромно, се движат доволно – а сепак вагата покажува неумоливи бројки. Други јадат речиси невнимателно, но – за ужас на оние кои „се држат“ до килограмите – тие сепак остануваат слаби.
Причините очигледно не се само однесувањето. А нова студија објавена на medRxiv оди чекор понатаму: таа сугерира дека дебелината не е една состојба, туку најмалку единаесет различни – секоја со своја биолошка основа.
Тим научници од Институтот Брод во САД ја спроведоа најголемата геномска анализа на дебели луѓе досега. Во студијата биле вклучени повеќе од два милиони луѓе со различно генетско потекло, каде што беа анализирани параметри како што се БМИ, обем на половината, обем на колковите и нивните врски. Резултатот? Идентификувани се 743 генетски региони кои се поврзани со индикатори за дебелина, од кои 86 никогаш порано не биле познати.
Но, самото присуство на одредени гени не е доволно. Затоа, научниците истражуваа како овие генетски варијации дејствуваат во различни ткива – во црниот дроб, масното ткиво, лолололот, мозокот. Резултатите открија дека различни групи гени дејствуваат преку сосема различни биолошки патишта, што овозможи дебелината да се класифицира во единаесет различни, одделни ендотипови.
Во медицинската терминологија, подтиповите на болести (како што се подтиповите на рак на дојка) обично се меѓусебно исклучуваат – пациентот го има едниот или другиот. Но, терминот „ендотип“ се однесува на биолошки механизам што може да коегзистира со други механизми. Со други зборови, едно лице може да има неколку различни причини за дебелина во исто време, секоја придонесувајќи во различен степен за конечниот исход – акумулацијата на вишок масно ткиво.
Класификацијата на откриените ендопи вклучува, меѓу другото:
-метаболички здрава дебелина, кај која сите класични здравствени индикатори (притисок, гликоза, липиди) се во границите што дејствуваат на обете оски.
-метаболички нездрава дебелина, со висок ризик од дијабетес и кардиоваскуларни заболувања;
-шест различни типови поврзани со регулацијата на инсулинот – што укажува дека инсулинот не е само хормон кој е клучен за регулирање на шеќерот, туку и на мастите;
-ендотип поврзан со дисрегулацијата на имунолошкиот систем;
-ендотип поврзан со хормоналната контрола на апетитот и телесната тежина;
-ендотип поврзан со липидниот метаболизам.
Она што ги поврзува сите тие форми е заедничкиот исход – зголемена телесна тежина – но начините на кои ова се случува се толку различни што би било научно неправедно да се третираат како една иста состојба.
(Bug.hr)
