Ексклузивно интервју за Иновативност со Клаудио Палестини, шеф на Одделот за управување и координација на НАТО програмата „Наука за мир и безбедност“.
Тој неодамна учествуваше на Информативниот ден на НАТО програмата „Наука за мир и безбедност“ во Скопје, настан организиран по повод четвртата годишнина од членството на Северна Македонија во Алијансата.
Програмата на НАТО „Наука за мир и безбедност“ ја поврзува научната заедница во НАТО и земјите партнери преку соработка на полето на науката за справување со новите безбедносни предизвици. Оваа програма нуди финансирање, стручни совети и поддршка за научни проекти релевантни за цивилната безбедност кои ги исполнуваат стратешките цели на НАТО.
Како да се зголеми учеството на македонската академска заедница во искористување на опредностите од оваа програма беше клучната тема на која разговаравме со г-н Палестини.
Новинар – Верица Јорданова
Господине Палестини, за почеток, кажете ни нешто повеќе за програмата на НАТО Наука за мир и безбедност и вашата позиција во неа?
Програмата Наука за мир и безбедност (SPS) е клучна иницијатива за истражување и развој на НАТО, која поттикнува дијалог и практична соработка помеѓу НАТО сојузниците и земјите партнери преку научни истражувања, технолошки иновации и размена на знаења. Програмата SPS финансира четири главни активности: повеќегодишни истражувачки и развојни проекти, истражувачки работилници, курсеви за обука и студиски посети. Седум години сум дел од Програмата, а во изминатите две години ја имам честа да ја водам. Заедно со посветен тим од професионалци, ние надгледуваме и поддржуваме бројни активности, вклучително и секојдневно управување со проекти, следење на исполнувањето на зацртаните цели, финансиски надзор и следење на резултатите. Дополнително, извлекуваме вредни препораки за политики, демонстрираме иновативни концепти и обезбедуваме конкретни повратни информации за да се осигураме дека проектите што ги финансираме ги постигнуваат своите цели и обезбедуваат придобивки од реалниот свет. Ние, исто така, се стремиме да им дадеме видливост на овие активности, покажувајќи ги придобивките што ги носи НАТО надвор од мирот и безбедноста.
Неодамна бевте во Република Северна Македонија како дел од прославите за четвртата годишнина од приемот на Северна Македонија во НАТО. Алијансата го одржа Информативниот ден на науката за мир и безбедност (СПС) во Скопје. Какви се вашите впечатоци од овој настан?
Нашиот Информативен ден за СПС во Скопје беше особено значаен, бидејќи ја одбележа четвртата годишнина од пристапувањето на Северна Македонија во НАТО. Овој настан ја нагласи посветеноста на НАТО за поттикнување на научната соработка, а не само политичка и воена соработка. Оваа традиција датира од 1956 година со иницијатива на министрите за надворешни работи на Канада, Италија и Норвешка, кои се залагаа за невоена соработка на членките на Алијансата. Северна Македонија, и како партнер и сега како сојузник, беше активен учесник во СПС. Ентузијастичкото учество на научната заедница во Скопје беше доказ за нивната посветеност и интерес за заеднички истражувања. Истражувачите ги споделија своите искуства и инспирираа нови научници да се приклучат на нашите напори, истакнувајќи го енергичниот научен дијалог во рамките на оваа Програма.
Можете ли да го споредите интересот за учество во оваа програма пред да влезе нашата земја во Алијансата и во последните четири години откако станавме членка на НАТО?
Интересот за Програмата за СПС е постојано висок. Програмата им помага на партнерите да се усогласат со сојузниците во науката и технологијата, поттикнувајќи го она што можеме да го наречеме научна дипломатија. Сега, како сојузник, Северна Македонија може да преземе водечка улога во активностите на СПС, како пример за партнерските нации кои сакаат да ја унапредат соработката со НАТО. Во нашиот тим во Брисел, штотуку го пречекавме новиот персонал од Северна Македонија, д-р Благој Делипетрев кој ќе раководи со СПС проекти во областа на вештачката интелигенција, со оглед на неговото силно искуство и знаење во оваа област.
Според вашето искуство, кои области се најинтересни за македонските истражувачи и кои се најголемите достигнувања на Северна Македонија од учеството во програмата на НАТО SPS?
Македонските истражувачи покажаа значителен интерес за најсовремените технологии, од науката за материјали и нанооблоги до сензори за носење и вештачка интелигенција, исто така во областа на откривање и класификација на дронови. Во управувањето со кризи, Северна Македонија е активно вклучена во развојот и имплементацијата на системот за команда за инциденти од следната генерација (NICS), веб-базиран софтвер за команда и контрола кој ја олеснува соработката на сите нивоа на подготвеност, планирање, одговор и закрепнување за време на природни катастрофи и други инциденти. Ова вклучување ја покажува вашата посветеност кон справување со современите предизвици преку иновативни решенија.
Колку активни проекти на НАТО СПС има моментално во нашата земја, и дали можете да споделите неколку примери на кои сте горди?
Во моментов, има шест тековни активности на СПС во кои се вклучени истражувачи од Северна Македонија, а ние со нетрпение очекуваме да започнеме нова наскоро. Еден значаен проект, предводен од проф. д-р Игор Јорданов на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ се фокусира на создавање флексибилни материјали за воена облека отпорни на оган, микроорганизми, нервни агенси и УВ зраци преку нетоксични повеќеслојни нанооблоги. За време на нашата посета на Скопје, бевме импресионирани од напредната лабораторија што ја разви со поддршка на НАТО.
Дали очекувате овој информативен настан и споделените искуства од македонските истражувачи да го зголемат интересот во наредниот период? Кои се најголемите предизвици за зголемување на нашето учество во програмата?
Секоја интеракција со истражувачите предизвикува нови идеи и очекуваме зголемено интерес по овој настан. Примарниот предизвик е конкурентната природа на Програмата- само мал процент од предлозите добиваат средства. Сепак, дури и одбивањата се можности за раст и подобрување. Упорноста и префинетоста на предлозите се клучни за евентуалниот успех.
Кои се, според вас, најголемите предности и можности што НАТО СПС и ги отвора на една земја?
Покрај финансирањето, Програмата SPS нуди непроценливи можности за научниците да ги прошират своите мрежи, да соработуваат на меѓународно ниво, да патуваат и да поминуваат време во странство и да добиваат стручни повратни информации и совети. Ова е особено корисно за докторантите и младите истражувачи, кои исто така добиваат стипендии за дополнување на нивните стипендии. За нив ова е единствена можност. Ние поддржуваме стотици студенти на магистерски и докторски студии низ земјите сојузници и партнери, давајќи им сила на следната генерација научници и покажувајќи опипливи влијанија од соработката под чадорот на НАТО.
За да го завршиме ова интервју, кој би бил вашиот совет за академската јавност, експертите и официјалните лица во Северна Македонија во врска со програмата на НАТО СПС?
Останете поврзани со нас преку LinkedIn и нашиот билтен за најновите информации и можности. За младите истражувачи, мојот совет е да бидат креативни, да преземат иницијатива и да аплицираат. Секогаш сме возбудени кога гледаме дека иновативните идеи се трансформираат во конкретни проекти. Овој дух на креативност и упорност е од клучно значење за развивање на врвни решенија и за справување со сложените безбедносни предизвици на нашето време.
