Календарски, летото уште не е почнато, а веќе се соочуваме со екстремно високи температури. Иако топлината во лето се подразбира, научниците веќе извесно време предупредуваат дека поради климатските промени, може да очекуваме се поекстремни временски настани, вклучително и почести топлотни бранови.
Екстремната топлина, очигледно, не е добра за здравјето, а здравствените работници со години го повторуваат истиот совет – не излегувајте надвор кога е премногу топло и пијте доволно течности.
Експертите објаснуваат зошто топлотните бранови се толку опасни и како влијаат на човечкото тело, зошто многу луѓе годишно ги губат животите поради екстремните горештини, а особено загрозени се луѓето кои страдаат од болести на срцето и крвните садови.
Внатрешната температура на човечкото тело е околу 37 степени Целзиусови, а нашето тело е приспособено да одржува константна телесна температура. Но, кога е изложено на високи температури, се случуваат промени со цел да се одржи внатрешната температура. Во случај на екстремна топлина, потребни се само околу 15 минути за телото да доживее целосен топлотен удар и губење на телесните функции.
Еве што се случува во просечното човечко тело по изложување на екстремна топлина.
Во моментот кога телото е изложено на високи надворешни температури, тоа автоматски почнува да се поти, што е начинот на кој телото се лади. Тоа, како што за Daily Mail бјаснува д-р Захари Шлејд од Катедрата за јавно здравје на Универзитетот во Индијана, е сосема нормална реакција и во такви ситуации потењето е добро и корисно за телото, бидејќи, во суштина, ја отстранува топлината од телото и го лади со испарување од кожата. Но, бидејќи влажноста го отежнува ладењето на потта, а тоа што се екстремно високи температури резултира со губење на повеќе течност отколку што телото може да поднесе.
Во некои случаи, потта може да исчезне од кожата веќе по две минути, бидејќи телото повеќе не може да произведе доволно пот за да го излади телото навреме. Во оваа ситуација крвните садови се шират, што го зголемува протокот на крв во кожата, а телото почнува да ја пренасочува крвта од различни места во телото за да ја лади, што може да му даде на телото неколку дополнителни минути потење и ладење.
Како што крвта се пренасочува од виталните органи како што се срцето и мозокот кон кожата, почнуваат проблемите. По само 5 минути срцето почнува да чука побрзо и крвниот притисок опаѓа, а како што мозокот губи крв, луѓето може да почувствуваат симптоми како што се вртоглавица и конфузија, а во некои ситуации дури и несвестица.
Според д-р Захари, токму овој процес на загуба на крв во виталните органи е еден од предизвикувачите на настани во телото кои можат да ескалираат во топлотен удар. Во исто време, бидејќи телото губи премногу вода преку потење, доаѓа до губење на електролити и дехидрација.
Според Американскиот центар за контрола и превенција на болести (ЦДЦ), ако некое лице е постојано изложено на силна топлина и не пие вода и електролити во, на пример, спортски пијалоци, по 10 до 15 минути изложеност на екстремни температури, може да се случи мозочен удар на телото.
Друга последица од ова, објаснува Шлејд, е тоа што крвта и кислородот може да се повлечат од цревата, што ги прави попропустливи, па токсините и бактериите кои вообичаено остануваат во цревата може да истечат во крвотокот, што доведува до активирање на белите крвни клетки, но и потенцијално формирање на згрутчување на крвта, што го зголемува ризикот од откажување на органите.
Симптомите се слични на мозочен удар – нејасен говор, неможност за движење на екстремитетите, вкочанетост, губење на видот итн. Сепак, треба да се нагласи дека ваквата екстремна реакција се јавува во исклучително тешки околности и најмногу кај ранливите групи како што се децата и стари лица.
Ако изложувањето на силна топлина продолжи, по само 30 минути може да дојде до целосно губење на телесните функции и целосно откажување на органите. Лекарите велат дека е тешко да се одреди редоследот по кој органите се гасат, но во оваа ситуација клучно е да се побара лекарска помош.
Различните последици кои можат да настанат потоа се од потенцијална смрт на ткивата, како резултат на што електролитите и протеините се ослободуваат во крвотокот, предизвикувајќи неправилно чукање на срцето и оштетување на бубрезите, до распаѓање на клеточните мембрани кои ослободуваат калиум во крвотокот, што во најлош случај може да доведе до срцев удар и смрт.
За среќа, освен во најтешките случаи кои може да резултираат со смрт, досега се сметаше дека топлотниот удар на телото не треба да резултира со трајно оштетување, но експертите предупредувааѕ на некои неодамнешни истражувања кои покажуваат дека преживеаните сепак би можеле да страдаат од некои хронични заболувања на срцето и бубрезите во подоцнежните фази од животот, како последица на преживеан топлотен удар. Исто така, некои студии го поврзуваат топлотниот удар со долгорочни когнитивни и моторни оштетувања, дури и кај младите луѓе.
Она што е најважно е – превенција. На сите им е јасно дека кога температурите се вакви, освен ако е апсолутно неопходно, не треба да поминуваме време на сонце. Ако сепак морате, тогаш носете капа или капа, заштитете се од сонцето и пијте многу течности.
(Zimo)
(фото: Picryl)
