Финска ги одбројува деновите додека да го закопа потрошеното нуклеарно гориво во првата геолошка гробница во светот, каде што ќе се чува 100.000 години. Ова се смета за револуционерен проект за долгорочна одржливост на нуклеарната енергија и „модел за цел свет“.
Во одреден момент следната година или на почетокот на 2026 година потрошеното радиоактивно нуклеарно гориво ќе биде спакувано во непропустливи контејнери и отстрането во карпи, 400 метри под шумите во југозападна Финска. Издржливите бакарни резервоари ќе бидат изолирани, одвоени од луѓето и чувани под земја илјадници години.
Onkalo, што е заштитен знак на долгорочната депонија, е финскиот збор за мала пештера или јама. Тоа е соодветно име за депонијата, која се наоѓа на врвот на низа тунели и се наоѓа веднаш до три нуклеарни реактори на островот Олкилуото, на околу 240 километри од главниот град Хелсинки.
Финската компанија Posiva, основана во 1995 година, е одговорна за конечното отстранување на потрошените нуклеарни прачки во Onkalo. Компанијата е во заедничка сопственост на компанијата за нуклеарна енергија TVO и комуналната компанија Fortum.
Преку проектот Onkalo градиме објект за затворање и одлагање на потрошеното гориво. И тоа не е привремено, тоа е засекогаш, велат од Posiva. Како што додаваат, првото геолошко депонирање од ваков вид привлекува голем интерес од индустријата, поради нуклеарната ренесанса и енергетската криза што ја зафати Европа и делови од Азија од средината на 2021 година до крајот на 2022 година.
Имањето решение за конечното отстранување на потрошеното гориво беше делот што недостасуваше во одржливиот животен циклус на нуклеарна енергија, велат оттаму. Проектот Onkalo започна дебата за тоа дали некој може да гарантира долгорочна безбедност на потрошениот нуклеарен отпад и до кој степен атомската енергија треба да се користи во борбата против климатската криза.
Нуклеарната енергија моментално обезбедува околу 9% од светската електрична енергија, според Светската нуклеарна асоцијација. Бидејќи произведува ниски емисии на јаглерод, поборниците тврдат дека нуклеарната енергија има потенцијал да игра значајна улога во производството на електрична енергија во многу земји, а истовремено да ги намали емисиите и зависноста од фосилните горива. Некои еколошки групи, сепак, тврдат дека нуклеарната индустрија е поскапа и поштетна опција од поевтините и почисти алтернативи.
Проектот Онкало се заснова на таканаречениот метод КБС-3, развиен од шведска компанија за управување со нуклеарно гориво и отпад, која работи на она што би можело да стане второто последно место за депонирање во светот. KBS-3 се заснова на принципот на повеќе бариери, каде што неколку дизајнирани бариери имаат за цел да обезбедат долгорочна безбедност на потрошеното нуклеарно гориво. Во пракса, тоа значи дека доколку пропадне една од бариерите, изолацијата на радиоактивниот отпад не е загрозена.
(Zimo)
(фото: Flickr)
