Кога станува збор за ризикот од мозочен удар, не постои еквивалентен скалабилен и економичен тест за функцијата на мозокот кој ќе им помогне на лекарите да ги советуваат пациентите за нивниот потенцијален ризик. Сега тим од инженери и научници од Калифорнискиот институт за технологија во Калтек и Медицинскиот факултет Кек во САД развија уред на база на лента за глава, кој може да се користи за неинвазивно проценување на ризикот од мозочен удар кај пациентот со следење на промените во протокот на крв.
Уредот вклучува систем базиран на ласер и покажа ветувачки резултати во разликувањето меѓу поединци со низок и висок ризик од мозочен удар.
„Со овој уред за прв пат ќе имаме начин да знаеме дали ризикот од иден мозочен удар е значителен или не, врз основа на физиолошки мерења. Сметаме дека ова навистина може да го револуционизира начинот на кој се проценува ризикот од мозочен удар и на крајот да им помогне на лекарите да утврдат дали ризикот на пациентот е стабилен или се влошува”, вели Симон Малер, еден од авторите на трудот кој ја опишува новата техника и уредот.
Тимот од Калтек разви компактен уред кој сјае инфрацрвена ласерска светлина низ черепот во мозокот во еден момент, а потоа користи специјална камера во близина за да ја собере рефлектираната светлина откако ќе биде расеана со крв што тече во крвните садови.
Пристапот, наречен оптичка спектроскопија со контраст на дамки (SCOS), го мери намалувањето на интензитетот на светлината од местото каде што влегува во черепот до местото каде што се собира рефлектираната светлина за да се одреди волуменот на крвта во крвните садови на мозокот, а исто така гледа како светлината се расејува и создава точки во видното поле на камерата. Точките на сликите варираат во зависност од брзината на протокот на крв во крвните садови. Колку побрзо тече крвта, толку побрзо се менува полето на дамки.
Истражувачите можат да ги користат овие мерења за да го пресметаат односот на протокот на волуменот на крв што тече низ садот за да добијат идеја за ризикот од мозочен удар кај пациентот.
Тимот спроведе студија на 50 учесници. Тие користеле прашалник за ризик од мозочен удар, Кливлендски калкулатор за ризик од мозочен удар, за да ги поделат учесниците во две групи: една со низок ризик и една со висок ризик. Потоа го мереле протокот на крв кај секој волонтер по три минути, квантифицирајќи ја брзината на протокот и волуменот на крвта што стигнува до мозокот. По една минута, од учесниците било побарано да го задржат здивот.
Задржувањето на здивот го стресува мозокот бидејќи почнува да забележува дека внесува премногу јаглерод диоксид и премалку кислород. Тој оди во она што Малер го нарекува „режим на паника“ и почнува да пумпа кислород од остатокот од неговото тело во себе. Ова значително го зголемува протокот на крв во мозокот. Откако ќе престанете да го задржувате здивот, нивото на кислород се враќа на првобитната вредност. Иако ова се случило и кај луѓето со низок и висок ризик од мозочен удар, истражувачите откриле дека постојат разлики меѓу групите во однос на тоа како крвта се движи низ крвните садови.
Техниката SCOS им овозможува на истражувачите да измерат колку се шират крвните садови додека субјектот го задржува здивот и колку брзо крвта тече низ садовите како одговор.
„Можеме јасно да видиме дека групата со повисок ризик има повисок сооднос проток и волумен, што значи побрз проток, но помал волумен на крв при задржување на здивот“, вели Малер.
Ова е предизвикано од вкочанетоста на крвните садови и укажува на поголема веројатност за руптура.
„Ако некој дојде со екстремно висока вредност на односот проток на волумен, може да се сомневаме дека таа личност ќе доживее мозочен удар во блиска иднина“ вели Малер..
Истражувачите, исто така, планираат да вклучат машинско учење во процесот на собирање податоци на уредот и да спроведат клиничко испитување кое би вклучувало следење на пациентите повеќе од две години за да се подобри технологијата.
Тие се надеваат дека на крајот уредот би можел да биде широко користен, не само за проверка на ризикот од мозочен удар, туку и за да помогне да се открие точно каде во мозокот можеби веќе се случил мозочен удар.
Студијата за ова откритие е објавена во списанието Biomedical Optics Express.
(Vidi.hr)
(фото: Needpix)
