Соочени со климатските промени, растечката нееднаквост, војните и губењето на довербата во институциите, прашањето за општествената одговорност станува клучно за разбирање на напредокот на едно општество. И додека се обврзуваме на колективни цели, како оние во Агендата 2030, некои земји и нивните граѓани се далеку пред другите – и во секојдневната солидарност и во системските решенија.
Сепак, општествената одговорност не е единствен концепт – таа вклучува и однесување на поединците и политиките што го обликуваат секојдневниот живот. Затоа, овој преглед разликува две важни димензии: одговорното однесување на граѓаните и одговорноста на државата како систем.
Каде се граѓаните најподготвени да помогнат?
Според глобалниот извештај „Светски индекс на давање“ (CAF), кој мери колку луѓето се подготвени да му помогнат на странец, да донираат пари или да волонтираат, на врвот на листата не се најбогатите, туку најхуманите нации. Петта година по ред Индонезија е најдарежливата нација во светот, со 84% од нејзините граѓани кои редовно донираат и повеќе од 60% волонтираат. Културниот концепт на „готонг ројонг“ (заемна помош) е длабоко вкоренет во секојдневниот живот.
На второ место е Кенија, каде што 76% од нејзините граѓани им помагаат на странци, а половина од населението донира. „Харамби“ (заедно во хармонија) духот на Кенија ја демонстрира силата на заедницата и покрај економските предизвици.
Во првите десет се и Замбија, Мјанмар, Сиера Леоне, Украина, како и САД, Австралија и Нов Зеланд. Украина се издвојува, искачувајќи се на 10-то место поради големиот бран на домашна солидарност за време на воената криза. САД, познати по својата приватна филантропија, бележат дека 70% од нивните жители помагаат на странец, а 60% донираат. Австралија и Нов Зеланд го поттикнуваат помагањето како секојдневна норма.
Кој најдобро ги користи институциите за јавно добро?
Кога станува збор за одговорноста преку јавни политики, лидерите се претежно Европејци. Според Индексот за еколошки перформанси (EPI), Данска води во чиста енергија, одржливо земјоделство и ниски емисии на јаглерод. Велика Британија и Финска следат во оваа трка за еколошка свест.
Пошироко, Индексот на социјален напредок (SPI) ги става Норвешка, Данска и Финска на врвот – благодарение на квалитетното образование, здравството, еднаквоста и личната безбедност. Сите добиваат повеќе од 90 поени на скала од 100. Швајцарија, Исланд и Шведска исто така се рангираат меѓу првите.
Според Индексот на одржливи развојни цели, кој го мери напредокот кон Целите за одржлив развој, Финска е прва, а веднаш по неа следуваат Шведска, Данска, Германија и Австрија. Овие земји речиси целосно ги исполнуваат целите во областите здравство, образование, еднаквост и климатска акција.
Не помалку важно, Данска и Финска имаат најниска перцепција за корупција во светот, што покажува дека одговорноста се мери и преку транспарентност.
Кој се истакнува во обете димензии?
Земјите како Финска, Данска, Норвешка и Шведска покажуваат дека е можно да се здружат одговорни институции и активни граѓани. Нивниот успех е резултат на традицијата, владеењето на правото, силните образовни системи и високото чувство на заедништво.
Од друга страна, Индонезија, Кенија и Украина ја демонстрираат моќта на граѓанската солидарност, дури и кога државните апарати не се најсилни. Нивните граѓани ги пополнуваат институционалните празнини со лична иницијатива.
Спротивно на тоа, многу големи економии (на пр., САД или Кина) имаат високо ниво на граѓанска одговорност или силни политики, но ретко и двете истовремено.
(Bizlife)
(фото: Good Fon)
