Значајни промени во надзорот и санкциите ќе стапат на сила за компаниите за услуги за вештачка интелигенција во Европа, бидејќи новите одредби од Законот за вештачка интелигенција на Европската унија стапуваат на сила на 2 август. Euronews дава преглед на сè што се менува во август според правилата за вештачка интелигенција во Европа, кои формално се во сила веќе една година, но се спроведуваат постепено.
Од 2 август, сите земји-членки на ЕУ ќе мора да ја информираат Европската комисија за тоа кои надзорни тела ќе бидат задолжени за контрола на усогласеноста на компаниите со Законот за вештачка интелигенција. Ова значи дека од тој момент добавувачите на системи за вештачка интелигенција ќе бидат под зголемен надзор.
Euronews објави во мај, три месеци пред крајниот рок, дека во најмалку половина од земјите-членки сè уште не е јасно кои тела ќе бидат назначени. Европската комисија очекуваше дека земјите-членки што неодамна одржаа избори ќе доцнат со воспоставувањето регулаторни тела.
Лаура Лазаро Кабрера, директорка на програмата за еднаквост и податоци во Центарот за демократија и технологија, рече дека многу членови веројатно ќе го пропуштат рокот за именување на своите регулаторни тела. Кабрера нагласи дека е клучно националните регулаторни тела да бидат стручни и соодветно опремени за да можат да го следат широкиот спектар на ризици што ги носат со себе системите за вештачка интелигенција.
Исто така, стапуваат во сила одредбите што овозможуваат наметнување санкции. Компаниите можат да бидат казнети до 35 милиони евра за кршење на Законот за вештачка интелигенција, или до 7% од вкупниот годишен приход на глобално ниво – кое и да е поголемо. Земјите-членки на ЕУ ќе мора да донесат закони што пропишуваат казни за прекршоци и им даваат овластувања на нивните надлежни органи.
Законот за вештачка интелигенција пропишува горна, но не и долна граница за казните. Според Кабрера, веројатно ќе има значителни разлики во тоа како поединечните членови ги казнуваат своите јавни тела за кршење на законот – ако воопшто одлучат да ги казнат. Кабрера рече дека иако ќе има варијации во одредувањето на нивото на казни што можат да се применат, манипулацијата со јурисдикциите нема да има голем ефект во овој контекст.
Комисијата неодамна изјави дека оние кои нема да го потпишат кодексот можат да очекуваат зголемен мониторинг, додека потписниците ќе се сметаат за усогласени со законот. Сепак, компаниите кои ќе го потпишат кодексот, исто така, ќе мора да ги почитуваат сите обврски што произлегуваат од правилникот.
„Регулаторните тела можат да дејствуваат за секој производ што влегува на пазарот на ЕУ како целина, а казните се само една од алатките што им се на располагање.“
Се воведуваат правила и за системите за вештачка интелигенција со општа намена – кои вклучуваат големи јазични модели како Grok на X, Gemini на Google и ChatGPT на OpenAI. Во јули, Европската комисија го објави Кодексот на однесување за вештачка интелигенција за општа намена (GPAI).
Овој доброволен сет на упатства се занимава со прашања за транспарентност, авторски права, безбедност и заштита и има за цел да им помогне на давателите на модели на GPAI да се усогласат со Законот за вештачка интелигенција.
Американскиот технолошки гигант „Мета“ минатата недела изјави дека нема да го потпише кодексот, поради критиките дека правилата ги задушуваат иновациите, додека други компании како „Гугл“ и „ОпенАИ“ потврдија дека ќе се приклучат.
Дополнителна компликација е фактот што сите производи што веќе се на пазарот пред 2 август имаат двегодишен преоден период за спроведување на правилата, додека сите нови алатки лансирани по тој датум мора веднаш да се усогласат со прописите. Законот на ЕУ за вештачка интелигенција продолжува да се воведува во фази, а секоја фаза носи нови обврски за давателите на услуги и корисниците. До 2 август 2027 година, законот ќе биде целосно имплементиран.
Фото – Flickr
