Паралелно со напредокот во истражувањето на вселената неодамна се инвестираа многу време и пари во технологии кои овозможуваат ефективно искористување на вселенските ресурси. На врвот на тие напори е фокусот ставен на пронаоѓање најдобар начин за произведување кислород на Месечината.
Во октомври 2021 година Австралиската вселенска агенција и НАСА потпишаа договор за испраќање на австралиски ровер на Месечината во рамките на програмата Artemis со цел собирање на камења од Месечината кои ќе обeзбедат кислород за дишење на Месечината.
Иако Месечината има атмосфера, таа е многу тенка и е составена главно од водород, неон и аргон. Тоа не е гасовитата структура која може да одржува во живот цицачи зависни од кислород како што се луѓето.
Но, всушност, на Месечината има премногу кислород, само што не е во гасовита форма. Тој се наоѓа во реголитот, карпите и прашината кои ја покриват целата површина на земјиниот сателит.
Кислородот може да се најде во многу од минералите на земјата околу нас, а Месечината главно е составена од истите камења кои може да се најдат на Земјата. Минералите од типот на силикати, алуминиум и железо, како и оксидите на магнезиумот доминираат на површината на Месечината. Сите тие минерали содржат кислород, но не во таа форма во која може да се вдишува.
На Месечината тие минерали постојат во неколку различни форми, како што се цврсти карпи, прашина, ситен камен и големи камења. Тие материјали се резултат на метеоритите кои се судриле со лунарната површина низ милениумите.
Затоа иа мешавина од минерали кои не се присутни во обичните карпи. Почвата на Земјата има неверојатни физички, хемиски и биолошки карактеристики, додека материјалот кои оригинално постоел на површината на Месечината е главно реголит во недопрена форма. Реголитот е составен од 45% кислород, но тој кислород е цврсто врзан со минералите. Со цел да се прекинат тие врски, мора да се примени енергија.
На Земјата електролизата главно се користи за производство на алуминиум и во тој процес кислородот е нуспроизвод, додека на Месечината кислородот ќе биде главниот производ, а алуминиумот ќе биде потенцијално корисен нуспроизвод.
Белгискиот стартап Space Applications Services најави дека гради три експериментални реактори за подобрување на процесот на производство на кислород со електролиза. Тие очекуваат да ја испратат технологијата на Месечината до 2025 година како дел од мисијата на Европската вселенска агенција.
Прашањето е колку кислород може да се произведе на Месечината? Секој кубен метар реголит содржи просечно 1,4 тони минерали, од кои 630 кг се кислород. Од НАСА велат дека на еден човек му требаат 800 грама кислород дневно за да преживее, што значи дека 630 кг кислород ќе му бидат доволни за околу 2 години.
Да претпоставиме дека реголитот се наоѓа до длабочина од околу 10 метри и дека може да се екстрахира целиот кислород од него. Тоа значи дека од горните 10 метри од површината на Месечината може да се добие доволно кислород за сите 8 милијарди луѓе на Земјата во период од 100.000 години.
(Interesting Engineering)
(фото: Pexels)
