Млазните мотори испуштаат повеќе ултрафини честички од кој било друг тип на мотор. Илјадници случаи на висок крвен притисок, дијабетес и деменција ширум Европа би можеле да се поврзат со ситните честички што ги испуштаат авионите, според новата студија нарачана од кампањата на групата Транспорт и животна средина (T&E).
Повеќе од 10% од вкупното население на Европа – 52 милиони луѓе – живеат во радиус од 20 километри од 32 најпрометни аеродроми на континентот. Ова значи дека тие се особено изложени на овие ултрафини честички (UFP) што ги емитираат млазните мотори на авионите што полетуваат и слетуваат таму.
Некои студии сугерираат дека UFPs може да се поврзани со зголемен ризик од респираторни заболувања, кардиоваскуларни заболувања, дијабетес, проблеми со бременоста и невролошки состојби.
Студијата екстраполира од пријавени случаи на овие болести околу аеродромот Шипхол во Амстердам за да ги даде првите проценки на здравствените ефекти на UFP во Европа. Откријс дека изложеноста на овие ситни честички на загадувањето на воздухот може да биде поврзана со до 280.000 случаи на висок крвен притисок, 330.000 случаи на дијабетес и 18.000 случаи на деменција во Европа.
Влијанието на UFP е аспект на загадувањето на воздухот кој е малку проучен. Тековните истражувања често се фокусираат на здравствените ефекти на ПМ2,5 – честички помали од 2,5 микрометри во дијаметар. Ултрафините честички се оние со дијаметар помал од 0,1 микрометар – 1.000 пати потенки од човечко влакно.
Тие се многу помали и нивната способност да навлезат подлабоко во човечкото тело може да ги направи „многу опасни“ според Карлос Лопез де ла Оса, воздухопловно технички менаџер на T&E.
Овие ситни честички веќе се пронајдени во крвта, мозокот и плацентата. Но, нема многу дефинитивни податоци за тоа како тие всушност влијаат на нашето здравје.
„Истражувањата во оваа област се ретки и доказите за овие ефекти често не се убедливи“, вели Даан ван Сетерс од консултантската компанија CE Delft во Холандија, која го спроведе истражувањето за T&E.
Не постои регулатива за безбедно ниво на UFPs во воздухот, вели T&E, и покрај тоа што Светската здравствена организација (СЗО) го идентификуваше како загадувач што се појавуваше пред повеќе од 15 години.
Млазните мотори испуштаат повеќе ултрафини честички од кој било друг тип на мотор како дел од нивните емисии без CO2. Ова значи дека луѓето кои живеат или работат во близина на аеродроми најверојатно ќе бидат изложени. Во Париз, на пример, тоа е вкупно 8 милиони луѓе погодени од двата главни аеродроми, Шарл де Гол и Орли.
Живеењето во радиус од 5 километри од аеродромот би можело да значи вдишување во воздух кој во просек содржи нешто од 3.000 до 10.000 ултраситни честички на кубен сантиметар испуштени од авионите. Тоа е приближно исто како и луѓето кои живеат среде зафатени градски центри.
Областите со најниски приходи во многу градови низ Европа често се блиску до аеродромите.
„Оваа скриена здравствена криза беше игнорирана од политичарите, кои имаат приоритет на растот на воздухопловниот сектор и деловните патувања пред здравјето на сопствениот народ, честопати најсиромашниот“, вели Лопез де ла Оса.
Има решенија, сепак. Користењето на „поквалитетно“ гориво може да ги намали UFP за 70 отсто, според студијата. Количината на испуштените ситни честички е многу зависна од составот на горивото – колку е почисто, толку помалку се произведува загадувањето на воздухот.
(Euronews)
(фото: Flickr)
