Климатските промени од година во година се поинтензивно влијаат на нашите животи. Научниците предупредуваат дека летата само ќе станат пожешки, со долги периоди на суша, што неминовно ќе доведе до затоплување на Средоземното Море, а потоа и на Јадранското Море. Како ќе влијае тоа на морските животни останува да видиме, но што би се случило ако Средоземното Море – испари?
Научниците не мора да работат напорно за да замислат такво сценарио и неговите последици. Имено, шпанскиот научник Даниел Гарсија-Кастеланос од Институтот за геонауки на Барселона, со неговата колешка Константина Агиади од Универзитетот во Виена, спроведо истражување кое открило дека пред 5,5 милиони години, за време на миоценот, Средоземното Море исчезнало.
Како што истакнуваат во својот труд, објавен во списанието Science, но и во статијата објавена на The Conversation, научниците откриле постоење на слој сол со дебелина од еден до три километри, закопан под најдлабоките делови на Средоземното Море во 1970-тите години.
Станува збор за речиси милион кубни километри сол, што е јасен доказ дека во еден момент Средоземното Море едноставно испарило. Тој момент, краток во геолошка смисла, сепак, траел околу 190 илјади години.
Како што наведуваат во своето дело, причина за исчезнувањето на предокот на Средоземното Море не биле климатските промени, туку движењето на тектонските плочи меѓу европскиот и африканскиот континент. Медитеранскиот басен, заробен меѓу два континента, кои денес продолжуваат да се приближуваат до два сантиметри секоја година, бил отсечен од Атлантикот. Неговите води брзо испариле поради сушната клима во регионот, оставајќи зад себе огромни количини сол.
Оваа епизода, позната како Месинска криза на соленоста (месијанскиот е последниот период од миоценот), е најголемото изумирање што го претрпела Земјата од метеорот кој ги избриша диносаурусите кои не летаат и ја заврши ерата на мезозоикот пред 65 милиони години, истакнуваат научниците
Како дел од студијата, Агиади, во соработка со 28 други научници од 25 европски институти, собрал податоци за фосили од Медитеранот стари 3,6 до 12 милиони години. Резултатите биле поразителни и јасно покажуваат што може да се случи со денешното Средоземно Море и животот во него, доколку пресуши.
Домородниот морски свет бил практично истребен, а морскиот свет каков што го знаеме денес се должи на подоцнежната реколонизација на видовите во Атлантикот. Пред кризата, 779 видови можеле да се сметаат за ендемски видови (т.е. документирани само во Медитеранот). Од нив, само 86 биле сè уште присутни по кризата со соленоста. Сите тропски корали кои ги имало во изобилство во Медитеранот пред оваа катаклизмична промена на животната средина исчезнале, се истакнува во студијата
Се поставува прашањето: Како одредени видови успеале да преживеат? Како го преживеале радикалното зголемување на нивото на сол и температурата?
За жал, тие немаат одговори на овие прашања.
Она што тие можеле да го утврдат е дека морскиот живот немал доволно време да се прилагоди на хиперсолената средина која исчезнала, туку бил заменет со видови кои влегле во Медитеранот од Атлантикот кога повторно се отворил теснецот.
Интересно е што видовите како големото бело куче и делфинот се појавиле во Средоземното Море дури по оваа криза со сол. Уште поинтересно е што пред пресушувањето источниот Медитеран, особено Јонското и Левантинското Море, биле побогат со морски видови отколку западниот дел. По повторното поплавување огатството на морскиот свет се преселило на запад.
Влијанието на изолацијата на Медитеранот врз неговата фауна и флора било катастрофално, уништувајќи ги повеќето од неговите екосистеми. Друго значајно откритие на нивното истражување е дека биле потребни повеќе од 1,7 милиони години за да се опорави бројот на видови. Ова бавно обновување на богатството во медитеранските екосистеми ја обезбедува првата детална квантификација за тоа како дивиот свет реагира на истребување од овој обем. Биолошката разновидност на Медитеранот денес е многу висока благодарение на присуството на бројни ендемични видови. Нивните резултати покажуваат дека тоа било случај дури и пред шест милиони години, но дека огромното мнозинство од овие ендемични видови исчезнале кога биле отсечени од Атлантикот, истакнуваат научниците.
Кога Медитеранот повторно се обединил со Атлантикот, повторно бил населен со огромни резерви на видови во светските океани, но сепак биле потребни милиони години за медитеранските екосистеми да закрепнат во смисла на богатство. Никој сè уште не знае колку време ќе му биде потребно на морскиот живот да се опорави од видот на промени во глобално ниво што моментално се во тек, заклучува Гарсија-Кастеланос во својот труд.
(Zimo)
(фото: Wikimedia)
