Најпопуларниот спорт во светот е под лупа поради зголемените емисии и недостатокот на климатски активности. Фудбалот е повеќе од обичен спорт. За љубителите на убавата игра тоа е речиси религија, посветено да се приспособат да гледаат натпревари и желно да го следат секој потег од нивниот тим.
ФИФА соопшти дека околу 5 милијарди луѓе ширум светот се сметаат себеси за фудбалски навивачи. Финалето на Светското првенство во Катар во 2022 година го гледале 1,5 милијарди гледачи, а 220 милиони навивачи секоја година одат на натпревари. Овој спорт за кој се зборува во секој агол на светот, како индустрија, само во Европа вреди 35,3 милијарди евра.
Но, фудбалот има една валкана тајна и таа е истакната во новиот извештај, „Валкани справувања“, од страна на Scientists for Global Responsibility и New Weather Institute. Извештајот оценува дека глобалната фудбалска индустрија е одговорна за помеѓу 64 и 66 милиони тони CO2 секоја година. Тоа е колку целата нација на Австрија.
Фудбалерите и тимовите, веќе погодени од влијанијата на климатските промени, сега ја подигнуваат свеста на нивните фанови на креативни начини. Извештајот Dirty Tackle е прв пат емисијата на CO2 во фудбалот толку внимателно да се испита и покажува загрижувачки тренд кон повисоки емисии од индустријата.
„Ова истражување документира убедливи докази дека фудбалот е голем загадувач и дека неговиот придонес кон климатските промени расте. Тоа, исто така, покажува дека има малку индикации дека носителите на одлуки се подготвени адекватно да го проценат проблемот со загадувањето на играта, а камоли да ги преземат чекорите неопходни за негово намалување“, вели д-р Стјуарт Паркинсон.
Од каде доаѓаат емисиите на стакленички гасови во фудбалот? Во извештајот се идентификувани три главни области на емисии од фудбалот. Првиот е транспортот, кој е главен и лесно разбирлив извор на емисии. Истражувањето проценува дека просечен натпревар во домашната машка лига би генерирал околу 1.700 тони CO2. Околу половина од ова се должи на патувањето на навивачите, кое главно се одвива со автомобил. Меѓутоа, кога се земаат предвид меѓународните игри, тоа се зголемува за околу 50% поради повеќе посетители на натпреварот кои земаат летови.
Кога се работи за голем натпревар, како финалињата на Светскиот куп за мажи, овие емисии може да се зголемат и до 42 пати повисоки од домашните натпревари, поради навивачите кои летаат од целиот свет.
Самите тимови треба да бидат одговорни и за нивните емисии. Во 2023 година BBC Sport најде докази за 81 домашни летови на кратки релации од тимови од англиската Премиер лига за само два месеци. Некои од овие летови траеле само 27 минути.
Истражувачите сугерираат дека проширувањето на меѓународните натпревари, како што е Лигата на нации на УЕФА – предизвикува раст на емисиите на патувања во фудбал. Тие ја повикуваат индустријата да ја промени оваа експанзија и наместо тоа да се фокусира на помали, повеќе регионални турнири.
Второ, изградбата на стадиони има голема емисија на јаглерод. За Светското првенство во фудбал во 2022 година беа подигнати седум нови постојани стадиони, со проценки дека емисиите поврзани со нивната изградба изнесуваат вкупно 1,6 милиони тони CO2. На Светското првенство во 2034 година, кое треба да се одржи во Саудиска Арабија, ќе бидат изградени 11 нови стадиони. Carbon Market Watch вели: „Влијанието врз животната средина на оваа свежа градба ќе биде надвор од скалата“.
Последниот извор, и оној што беше незгодно да се процени во минатото, се емисиите од спонзорските договори. Во април 2024 година ФИФА потпиша договор со најголемата светска нафтена компанија Aramco. УЕФА има долгогодишен спонзорски договор со Qatar Airways, а неколку клубови се спонзорирани од сектори со висока содржина на јаглерод, вклучувајќи корпорации за нафта и гас, авиокомпании, производители на автомобили и синџири за брза храна.
Сето тоа дополнително го нормализира однесувањето на неговите фанови што им штети на климата, се вели во извештајот, како што се возењето големи теренци и патувањето со авион. Пресметано е дека 75% од емисиите на јаглерод во фудбалот се предизвикани од овие спонзорски договори.
„Подготвеноста на ФИФА да и дозволи на Саудиска Арабија да ја подобри својата репутација преку фудбалот ги изолира играчите, навивачите и планетата“, вели холандскиот фудбалер Тесел Мидаг. „Обезбедувањето иднина за фудбалот, каде секој може да го игра и да ужива во него, бара вистинско лидерство од самиот врв“.
(Euronews)
(фото: The Sports School)
