Кинески истражувачи успешно создадоа вид на ориз кој претежно произведува коензим Q10 (CoQ10), антиоксиданс често поврзан со подобрување на здравјето на срцето. Пробивот, постигнат преку прецизно уредување на гени, може да го отвори патот за идни иновации во основните култури како пченица, пченка и разни зеленчуци.
CoQ10, исто така наречен убиквинон, е природна супстанца во човечкото тело, но нивоата обично се намалуваат со возраста. Научниците забележале дека луѓето со срцеви заболувања или оние кои користат лекови за намалување на холестеролот често имаат значително пониски нивоа на CoQ10. Иако одредени видови храна како риба, месо и јаткасти плодови содржат CoQ10, житарките како оризот и пченицата генерално произведуваат поврзано соединение наречено CoQ9, кое нема многу придобивки за здравјето на срцето.
„Инженерското производство на CoQ10 во земјоделските култури ќе биде од корист за здравјето на луѓето“, изјавија истражувачите од Кинеската академија на науките (CAS) во трудот објавен во списанието Cell на 13 февруари.
За да се постигне ова научниците анализирале 134 примероци од растенија кои опфаќаат 67 фамилии на растенија. Тие откриле дека некои видови природно произведуваат повисоки нивоа на CoQ10, особина на предците што ја задржуваат одредени магнолии како авокадото и циметот. Со текот на времето растенијата како ориз, пченица и краставици се чини дека еволуирале за да генерираат CoQ9 наместо CoQ10.
Откако ги утврдиле местата на аминокиселините одговорни за оваа варијација, тимот користел техника која овозможува прецизни промени во ДНК на организмот без воведување туѓи гени. Со уредување на пет специфични места за аминокиселини тие произвеле зрна ориз кои содржат 75% CoQ10 во нивните лисја и зрно, што изнесува приближно пет микрограми CoQ10 на грам ориз. „Синтезата на CoQ10 наместо CoQ9 немаше забележливо влијание врз приносот на зрното на растенијата од ориз со Q10“, објавија истражувачите.
Тимот, исто така, потврди дека добиените соеви не се трансгенетски и не покажале ненамерни генетски мутации. Првиот коавтор Ксу Џингјинг објасни дека иако содржината на CoQ10 во овој ориз е споредлива со нивоата што се наоѓаат во одредени видови храна од растително потекло, како што се доматите, таа, сепак, е пониска од онаа на месото и рибата.
„Во иднина, ќе се направат обиди дополнително да се зголеми содржината на CoQ10 со уредување на други клучни гени“, рече Ксу.
Иако луѓето, генерално, консумираат помеѓу 3 и 6 милиграми CoQ10 дневно преку нивната исхрана, некои студии сугерираат дека оптималниот дневен внес може да биде поблиску до 500 милиграми. Бидејќи оризот, пченицата и пченката заедно сочинуваат повеќе од половина од глобалниот внес на калории, зајакнувањето на овие основни производи може да помогне да се премости јазот за лицата со зголемени нутритивни потреби.
Според тимот, техниката на примарно уредување употребена овде може да се користи и за други житарки и зеленчук кои обично произведуваат CoQ9 наместо CoQ10. Со збогатување на овие клучни извори на исхрана со корисен антиоксиданс научниците се надеваат дека ќе понудат пригоден начин за поддршка на здравјето на срцето и целокупната благосостојба.
(Interesting Engineering)
(фото: Pexels)
