Во последните неколку години, видовме голем пораст на млади луѓе на возраст меѓу 11 и 15 години кои се чувствуваат несреќно
Европскиот парламент треба да усвои Извештај за заштита на малолетниците на интернет оваа година, чија главна препорака е да се ограничи старосната граница за корисниците на социјалните мрежи на 13 години, а од 13 до 16 години само со согласност на родителите.
– Од појавата на социјалните мрежи и паметните телефони, се појавија загрижувачки трендови кај децата и младите. Во последните неколку години, видовме голем пораст на млади луѓе на возраст меѓу 11 и 15 години кои се чувствуваат несреќно. Најголем пораст е кај девојчињата, при што речиси секое второ се изјаснува како несреќно. Одговорите треба да се бараат во начинот на кој живеат младите луѓе денес. Истражувањата покажуваат дека младите луѓе денес поминуваат многу помалку време во дружење – од два и пол часа на ден, тоа време се намали на 40 минути. Многу од нив спијат помалку од седум часа, а има и доцнење во животните искуства како што се влегување во прва врска или полагање возачки испит, изјави Билјана Борзан од Комитетот за заштита на потрошувачите на ЕП. Таа спомена и шокантни податоци од списанието „Економист“, во кои се наведува дека бројот на млади луѓе кои се самоповредуваат се зголемува и во Европската Унија и низ целиот свет. Најшокантен е зголемувањето на бројот на самоубиства, кои се најчести кај девојчињата на возраст од 11 до 19 години. На ниво на ЕУ, самоубиството е најчеста причина за смрт кај малолетниците од сообраќајни несреќи.
– Очигледно е дека сме во социјална криза. Секако, многу фактори придонеле за ова, но секако не треба да го игнорираме фактот дека секој ден милион луѓе зборуваат за самоубиство со Chat GPT. Во ЕУ, младите луѓе поминуваат седум часа на ден на Интернет, 78 проценти од нив ги проверуваат своите мобилни телефони секој час, а речиси половина се постојано онлајн. Најлошо е за девојчињата на возраст од 13 години. Само половина час помалку на интернет дневно има позитивно влијание врз менталното здравје – објаснува Борзанова.
Затоа, Европскиот парламент предлага ограничување на возраста на корисниците на социјалните медиуми на 13 години, со силен систем за верификација. Исто така, предлага забрана за користење на податоците на младите за рекламирање, бидејќи е покажано дека, на пример, ако девојка избрише селфи поради мал број лајкови, ќе види повеќе реклами за козметички производи. Парламентот, исто така, предлага забрана за дизајни што предизвикуваат зависност, како што се бесконечно скролување, функции за автоматско пуштање и непотребни известувања.
– Бизнис моделот на големите интернет компании е да ги држат корисниците онлајн што е можно подолго. Тие немаат никакви скрупули за ништо, дури ни за алармантните податоци за влијанието врз менталното здравје на младите. Ова е голем чекор напред за Парламентот со широк политички консензус пред новиот европски закон што се очекува на крајот на следната година – рече Борзанова.
Кога станува збор за Србија, ситуацијата е повеќе од алармантна. Една од анализите спроведени од мај минатата година до април оваа година откри дека нашите деца имаат голем интерес за четботови базирани на вештачка интелигенција, но и за бројни игри. Истражувањето на Kaspersky покажа дека тие најмногу бараат сè што е поврзано со интернет комуникациите, по што следуваат аудио и видео. Овие две ставки ги бараат 40 и 35 проценти од децата, соодветно. Листата вклучува содржина за возрасни, лотарии и наградни игри, пцуење…
Во денешниот свет, децата ја користат дигиталната технологија повеќе од кога било досега. Најновото истражување покажува дека децата на возраст од осум до 10 години поминуваат просечно шест часа на ден пред екран, додека децата на возраст од 11 до 14 години поминуваат околу девет часа на ден. Интересот за алатките за вештачка интелигенција брзо расте и децата активно ги вклучуваат во својот дигитален живот. Повеќе од 7,5 проценти од сите пребарувања беа за чет-ботови со вештачка интелигенција. Платформата им овозможува на корисниците да креираат или да комуницираат со ботови што имитираат фиктивни или реални личности. Ова претставува нагло зголемување од минатата година: во извештајот за 2023-2024 година, пребарувањата поврзани со вештачката интелигенција учествуваа само со 3,19 проценти од сите пребарувања, повеќе од двојно оваа година. Опасноста е што не сите интеракции со чет-ботови се без ризик. Некои ботови можат да ги изложат децата на емоционално интензивна содржина, дезинформации или теми што не се соодветни за нивната возраст, особено кога ботовите се креирани или прилагодени од други корисници. Бидејќи овие платформи често се потпираат на содржина генерирана од корисници и може да имаат слаба модерација, клучно е отворено да се разговара со децата за тоа како тие ги користат алатките за вештачка интелигенција и како поставуваат апликации за дигитално родителство што им помагаат на семејствата да останат информирани, вклучени и заштитени, велат експертите.
Фото – Pexels
