Меѓународните инвеститори се повеќе им го вртат грбот на Централна, Источна и Југоисточна Европа, каде во 2024 година е забележано нагло намалување на странските директни инвестиции, се вели во новиот извештај на Виенскиот институт за меѓународни економски студии.
Во извештајот за странски директни инвестиции (СДИ) реализирани или објавени во тој регион, се наведува дека бројот на најавени гринфилд инвестициски проекти во првите три квартали од годинава е намален за 44 отсто во однос на истиот период лани. Сумата која беше заложена за директни инвестиции забележа малку помал пад, но сепак падна за неверојатни 39 проценти.
Бројот на најавените инвестициски проекти во земјите-членки на ЕУ во тој регион и шесте од Западен Балкан, исто така, е намален за повеќе од 40 проценти во однос на претходната година, пишува порталот „Емерџинг Европа“.
Авторот на извештајот од Виенскиот институт, Олга Пиндјук, рече дека кризата во германската индустрија и геополитичките неизвесности „сега целосно го погодуваат регионот“ на Централна, Источна и Југоисточна Европа. Податоците покажуваат значително забавување на новите странски гринфилд инвестиции во повеќето земји од регионот – раст е забележан само во Молдавија.
Меѓу членките на ЕУ, најголемо намалување на странските директни инвестиции забележаа Бугарија, Естонија и Полска, а нивните обврски се преполовени. Во Албанија, која продолжува да бележи бум поради туризмот, бројот на гринфилд инвестициски проекти падна за дури 88 отсто.
Поголем прилив на странски капитал од лани забележале осум економии, предводени од Естонија, Литванија и Косово.
Бројот на ветените инвестициски проекти од Германија падна особено нагло – околу 44 отсто, од 171 на 96 и 67 отсто во однос на ветениот капитал, од над девет милијарди евра во првите три квартали од 2023 година на само околу три милијарди евра во истиот период од 2024. година.
Австриските компании, традиционално важни инвеститори и деловни партнери во регионот, исто така значително го намалија бројот на најавени проекти во Источна Европа, од 34 на 15 во споредба со истиот период лани. Тие, сепак, се обврзаа да инвестираат 20 отсто повеќе пари од лани – 965 милиони евра, наспроти 804 милиони евра во 2023 година. Сепак, сè уште е околу 80 проценти помалку отколку во 2022 година.
Романија, Унгарија и Бугарија се земјите кои треба да имаат најголема корист од австриските инвестиции.
Пинџук наведува дека евидентно е дека германските инвеститори се одвраќаат од Источна Европа кон САД, додека Австрија останува силно посветена на тој дел од Европа и веројатно ќе продолжи да инвестира таму повеќе отколку во САД, и покрај различните економски проблеми.
Кина, и покрај падот, останува најголем инвеститор кога станува збор за ветените инвестиции низ Централна, Источна и Југоисточна Европа, пред Германија.
Додека германските инвестиции, мерени во однос на заложениот капитал, паднаа за 67 отсто, кинеските инвестиции се намалени за само 30 отсто. Сепак, уделот на кинеските странски директни инвестиции во регионот е само околу еден процент, додека странските директни инвестиции од земјите на ЕУ сочинуваат околу 70 проценти, се наведува во извештајот.
До неодамна Унгарија и Србија беа најголеми приматели на кинески директни инвестиции, Романија годинава го држи првото место по број на проекти, додека Словачка треба да добие најголем износ од ветениот кинески капитал.
Студијата сугерира дека падот на странските директни инвестиции во Централна, Источна и Југоисточна Европа може да стане многу подлабок во текот на годината. Причината лежи во фактот што најавениот пад на инвестициите беше уште подраматичен во третиот квартал, кога глобалната неизвесност се зголеми пред претседателските избори во САД. Со пад од 70 отсто од јули до септември, тие го достигнаа најниското ниво во последните четири години.
(Nova ekonomija.rs)
Фото – Agenzia Nova
