Една нова студија сугерира дека бавното, незабележливо движење без тресење може да биде неопходна увертира за земјотресите. Истражувањето, спроведено на пукање на материјали во лабораториски услови, ги откри основните физички процеси кои водат до ненадејни пукнатини, што има директна примена во разбирањето на земјотресите, велат авторите на студијата.
Земјотресите се случуваат кога две тектонски плочи се движат една покрај друга и се заглавуваат, создавајќи стрес на нивната граница. Во овој процес бавното ширење на т.н нуклеациони фронтови создаваат основа за ненадејни и брзи руптури, кои предизвикуваат тресење на земјата, објасни Џеј Фајнберг, физичар од Хебрејскиот универзитет во Ерусалим.
За да симулираат земјотреси, научниците користеле слоеви од плексиглас подложени на странични сили. Иако материјалите се различни од вистинските карпи, механиката на пукање останува иста. Пред да дојде до брзо кинење, материјалот претрпува бавно асеизмичко движење, што значи дека енергијата не се ослободува во форма на потреси.
Фајнберг и неговиот тим открија дека пукнатините не треба да се моделираат како еднодимензионални линии, туку како дводимензионални „крпеници“, кои постепено се прошируваат. Кога тие ќе ја преминат границата на кревката зона, доаѓа до ненадејно ослободување на енергија и започнување на земјотрес.
Теоретски, со мерење на асеизмичкото движење на тектонски раседи или во механички структури може да се предвиди потрес пред да се случи. Меѓутоа, во реални услови, каде што асеизмичките процеси можат да траат со години без земјотрес, ова може да биде предизвик.
Студијата, објавена во списанието Nature на 8 јануари, ја отвора вратата за понатамошно истражување. Во лабораториски услови тимот ги проучува звуците и деталите за преминот од асеизмичко во сеизмичко движење, надевајќи се дека ќе обезбеди нови сознанија за предвидување и спречување на идни катастрофи.
(Benchmark)
(фото: Free Malaysia Today)
