Валканите алишта отсекогаш биле голем проблем за астронаутите во вселената, а со оглед на многу ограничената количина на вода и фактот дека немаат машина за перење, тие ја носат облеката колку што можат подолго, по што ја фрлаат.
Сепак, астронаутите наскоро би можеле да уживаат во луксузот на чиста облека во вселената, благодарение на новиот систем сличен на машина за перење, развиен од кинескиот Центар за истражување и обука на астронаути.
Истражувачите наводно развиле компактна машина за перење без детергент. Овој уред има форма на коцка и е малку поголем од куфер, а тежи 12 кг.
Според „Саут Чајна Морнинг Пост“, машините за перење користат магла и озон за чистење на облеката, при што речиси воопшто не е потребна вода.
Водата е скапоцен ресурс на Меѓународната вселенска станица (МВС) и кинеската вселенска станица Тјангонг. Секоја капка се рециклира внимателно, па едноставно нема вода за перење облека.
Астронаутите го добиваат поголемиот дел од својата вода од напреден систем за рециклирање на вода, кој собира и третира отпадни води. Ова вклучува вода од нивниот здив, пот и урина, како и вода што се користи за туширање. Рециклираната вода главно се користи за пиење и хигиена.
Исто така, транспортот на вода од Земјата е многу скап поради нејзината тежина и енергијата потребна за нејзино лансирање. Иако вселенската станица е без нечистотија и кал, облеката на астронаутите се валка од пот за време на дневните вежби. Откако облеката ќе добие непријатен мирис, астронаутите ја пакуваат во товарни капсули за повторно влегување во атмосферата на Земјата, каде што согорува.
За да се спречат астронаутите да ја фрлаат својата облека, вселенските агенции истражуваат начини да ја перат во вселената.
Минатите обиди за решавање на овој проблем вклучуваат тест од 2021 година од Tide, кој користел специјален детергент и марамчиња на ISS, и предлог од 2023 година од Ultrasonic за употреба на вибрации и минимална количина вода за чистење на облеката, иако овој метод не успеал да ги елиминира бактериите.
Очигледно, уредот користи само 400 мл вода по циклус испорачана во форма на ултрафина магла, што е доволно за чистење до 800 грама облека.
Наместо да користи детергент, машината произведува озон со ултравиолетова светлина за силно дезинфекција на облеката, така што може да се користи до пет пати.
Дизајнот на уредот е добро прилагоден на микрогравитацијата, со што се спречуваат проблеми како што се акумулација на течности и сапуница отпадна вода. Ова би можело да биде корисно за астронаутите на мисии што траат подолго од пет месеци во орбитата или 2,5 месеци во длабоката вселена.
Системот користи 30-минутен циклус на чистење во затворена комора. Работи така што прво ја „прска“ облеката со ултрафина магла, а потоа ослободува озон за дезинфекција. Загреаниот воздух ја суши облеката и го разградува озонот, а сензорите и филтрите осигуруваат дека нема да се ослободат штетни гасови или капки. Симулациите покажаа стапка на стерилизација од 99,9 проценти.
Истражувачите го дизајнирале системот да трае најмалку пет години, но постојат планови за производство на прототипови и подобрување на ефикасноста за подолги вселенски мисии. Според истражувачите, нивниот систем би можел да ја намали количината на облека потребна за вселенски мисии за повеќе од 60 проценти.
(Klix.ba)
Фото – Nasa
