Кога Ернест Хемингвеј го пишувал своето дело „Старецот и морето“ на Куба во раните 1950-ти, веројатно не можел да замисли дека 75 години подоцна, на другата страна од светот, некој ќе биде предвреме ослободен од затвор поради неговата книга. Имено, властите во Узбекистан неодамна донесоа закон што им дозволува на затворениците да ги скратат своите казни до 30 дена годишно ако прочитаат некои (или сите) книги од специјално одобрена листа…
Според новата одредба, затворениците во Узбекистан можат да ја скратат казната што ја издржуваат за кривично дело ако докажат пред посебна комисија дека прочитале едно од светски познатите дела од затворската библиотека. Со секоја книга, а на листата има десет од нив, времето поминато во издржување на казната може да се намали за три дена, односно вкупно 30 дена годишно.
Листата со одобрени дела ги вклучува класиците на узбекистанската и светската литература:
Ернест Хемингвеј: “Старецот и морето”
Карл фон Клаузевиц: “За војната”
Теодор Драјзер: “Американска трагедија”
Ерих Марија Ремарк: “Три други”
Реј Бредбери: “Фаренхајт 451”
Франц Кафка: “Процесот”
Џек Лондон: “Мартин Еден”
Абдула Кодириј: “О’ткан кунлар (Минати денови)”
“Стратегија за развој на новиот Узбекистан”
“Книгата на лидерите
Сепак, оваа мерка не важи за сите затвореници. Не важи за оние кои издржуваат доживотна казна затвор, а се проценува дека повеќе од 13.500 затвореници би можеле да бидат опфатени со програмата, пишува Euronews. Правилата се јасни: за секоја книга што ја чита затвореникот мора да докаже дека го знае заплетот и дека го разбрал.
Системот ќе биде надгледуван од посебна комисија. По читањето на книгата затворениците ќе полагаат испит за да докажат дека ја разбрале содржината. Комисијата ќе вклучува претставници од локалните совети, граѓанското општество, органите на самоуправа и затворските администрации. Само оние што ќе го положат испитот ќе имаат право на намалена казна.
Узбекистан не е единствената земја што вовела таква мерка, а тамошните власти потврдија дека ја проучувале меѓународната пракса пред да ја спроведат реформата.
„Во Бразил од 2012 година затворениците можат да ги намалат своите казни за четири дена по прочитана книга, до 48 дена годишно. Слични мерки постојат во Италија и Боливија. Узбекистан ги проучуваше овие резултати и одлучи да ја прилагоди практиката на нашиот правен систем“, изјавија од Министерството за внатрешни работи на Узбекистан.
Списокот со книги е дизајниран да опфати широк спектар на области. Идејата е дека читањето ќе им овозможи на затворениците да размислуваат за себе и подобро да ги разбираат другите, директно да влијаат на моралното образование и да помогнат во спречувањето на идните злосторства.
Мерката е во голема мера поздравена од адвокатите и експертите за образование во земјата. Тие веруваат дека оваа регулатива може да ги мотивира затворениците да го поминат своето време учејќи наместо во мрзеливост. Узбекистанските власти велат дека законот одразува промена во правосудниот систем, од репресија кон рехабилитација и образование. Но, тие исто така нагласуваат дека доследното спроведување ќе биде клучот до успехот.
(Euronews)
(фото: Stock Cake)
