Повеќето витални функции на нашата планета Земја се во опасност, открива нов извештај објавен во средата од страна на Институтот за истражување на влијанието врз климата (PIK).
Извештајот на климатолозите за здравјето на планетата покажува дека седум од девет критични прагови на стрес се надминати. Нова загриженост е закиселувањето на океаните, кое се јавува кога морската вода станува покисела како што паѓа нејзината pH вредност.
Извештајот дава проценка на состојбата на Земјата. Тој се базира на планетарните граници – девет процеси кои ја регулираат стабилноста, отпорноста и функциите за поддршка на животот на планетата, се забележува во студијата.
“Повеќе од три четвртини од виталните системи на Земјата повеќе не функционираат во безбедни граници. Човештвото го напушта својот безбеден оперативен простор и со тоа го зголемува ризикот од дестабилизација на планетата, рече директорот на PIK“, Јохан Рокстром, кој е и коавтор на извештајот.
Според извештајот, седумте надминати прагови се: климатски промени, интегритет на биосферата, промена на користењето на земјиштето, промени во слатководните системи, промени во циклусите на азот и фосфор, внесување на антропогени супстанции и закиселување на океаните.
Истражувачите известуваат дека два од идентификуваните стресори сè уште се во безбедни граници: изложеност на аеросоли (загадување на воздухот) и озонска обвивка.
Откако ќе се надмине ограничувањето, велат истражувачите, се зголемува ризикот од трајно оштетување на виталните функции на Земјата, како и веројатноста за надминување на праговите, што ги прави промените неповратни.
Научниците ги следат овие граници користејќи клучни индикатори. Според Planetary Health Check, главната причина за закиселување на океаните е согорувањето на фосилни горива, кое се влошува со уништување на шумите и промена на користењето на земјиштето.
Океаните апсорбираат големи количини на вештачки јаглерод диоксид од атмосферата, предизвикувајќи нивната вода да стане покисела. Како резултат на овие фактори, океаните сè повеќе ја губат својата стабилизирачка улога во Земјиниот систем, според истражувачкиот тим.
Последиците се видливи: коралите од ладни води, тропските гребени и арктичките екосистеми се под притисок. Покрај тоа, постојат негативни последици за целиот синџир на исхрана и безбедноста на храната, вклучително и за луѓето.
Според PIK, ситните морски полжави, познати како крилести полжави, веќе покажуваат оштетувања на нивните оклопи. Тие се важен извор на храна за рибите и китовите.
“Трендот очигледно оди во погрешна насока. Океаните се закиселуваат, нивоата на кислород опаѓаат, а морските топлотни бранови се зголемуваат. Ова става зголемен притисок врз систем кој е клучен за стабилни услови за живот на нашата планета“, рече Левке Цезар, главен автор на извештајот.
Закиселувањето е несомнено предупредување дека стабилноста на Земјата е во опасност, рече американскиот океанограф и член на иницијативата „Планетарски чувари“, Силвија Ерл.
Извештајот на научниците е и апел до политичарите, компаниите и општеството подобро да ги заштитат темелите на животот.
“Примери како што се намалувањето на загадувањето на воздухот од аеросоли и обновувањето на озонската обвивка покажуваат дека можеме да ги свртиме глобалните трендови. Иако дијагнозата е сериозна, сè уште постои шанса да се сврти овој развој“, рече директорот на PIK.
(Zimo)
(фото: Needpix)
