Пластиката е неверојатна. Тоа помага да се испрати свежа храна низ целиот свет, да нè загрее (или олади), овозможува безбедно да се доставуваат лекови и вакцини до милијарди луѓе. Но, сè почесто се наоѓа таму каде што не и е местото – во нашата земја, во океаните и во стомаците на птиците, цицачите и рибите.
Всушност, тежината на пластиката на нашата планета сега ја надминува тежината на сите копнени и морски животни. Па, како можеме да го решиме проблемот со пластиката? Ова се сцени со кои на сите ни е премногу познато – пластика како лебди во океаните или се натрупува во преполни депонии, ја започнува приказната нараторот на аудиопроектот IDEAS на BBC.
Можеби главниот проблем не е тоа што користиме пластика, туку како ја користиме. Пред сè, вреди да се потсетиме колку е разноврсна и корисна материјалната пластика, правејќи сè, од автомобилски делови до панцири и турбини на ветер.
Историја на пластиката
За прв пат е создадена во 1860-тите, со благородна намера да ја замени слоновата коска што се користела за билјард топки. Пластиката стана популарна во војската за време на Втората светска војна, но комерцијално почна да расте дури во 1960-тите. Оттогаш, е произведена во многу различни форми, вклучувајќи стиропор, акрил, најлон, полиестер и винил и е вградена во речиси секој аспект од нашите животи.
Пластиката е евтина и лесна за правење, но нејзината употреба порасна со неверојатна брзина, што има несакани последици. Пронајдена е во цревата на суштествата кои живеат длабоко во океанот, па дури и во човечките плаценти. И бидејќи повеќето пластики се базирани на нафта, нивната употреба придонесува за климатските промени и се смета дека е одговорна за околу 3,5% од сите емисии на стакленички гасови во светот.
Рециклирање на пластика
Дел од пластиката може да се рециклира, но на глобално ниво тоа е само околу 9%. Додека во некои земји има добро рециклирање, во други едноставно нема вистинска инфраструктура за рециклирање. И кога пластиката се рециклира, нејзиниот квалитет се влошува. И колку и да организираме чистење на океаните или реките, нашата околина едноставно не може да ја следи нашата љубов кон пластиката за еднократна употреба.
Само во ОК, годишно се фрла над 2,5 милијарди шолји кафе за еднократна употреба. Конвенционалната пластика може да потрае од 20 до 500 години за да се распадне, при што на просечната пластична кеса од супермаркет и се потребни околу 20 години, а на пластично шише околу 450 години. Биоразградливата пластика – направена од растенија наместо од петрохемикалии или фосилни горива – исто така не е едноставен одговор. Бактериите ја разградуваат биопластиката многу побрзо од обичната пластика, но тоа ослободува метан и јаглерод диоксид – стакленички гасови кои придонесуваат за глобалното затоплување.
Проблемот со микропластиката
Распаѓањето, исто така, создава микропластика што завршува во нашите системи за храна преку почвата и рибите. Еден начин да се решат овие проблеми е да се пристапи кон дизајнот на пластиката, така што тие ќе останат во употреба што е можно подолго. Во сегашниот модел земаме суровини, ги правиме пластични производи, веројатно ги користиме само еднаш, а потоа ги фрламе. Во кружен модел, пластиката никогаш не би станала отпад или загадување. Можеме да ја елиминираме нејзината непотребна употреба, како што е прекумерното пакување на храната и да се погрижиме сите пластични производи да се рециклираат.
Шолја за кафе може да се претвори во капут. Четка за заби може да помогне да се направи куфер. Подобрувањето на квалитетот и дизајнот на пластиката со разделување на нејзините полимери – долгите синџири на молекули што ја сочинуваат – и нивно повторно составување во бесконечна јамка би значело дека пластиката ќе се прави еднаш, а потоа ќе се користи повеќе пати. Потоа може да се исчисти, обработи и обликува за да се направат различни видови пластика или нов производ со ист квалитет. Овој пристап, кој ќе помогне да се намали и загадувањето и емисиите на стакленички гасови, бара посветеност и иновации. Но, тоа е остварливо. Враќањето на амбалажата, каде што потрошувачите враќаат употреблива амбалажа во продавница или место за отпаѓање, помагаат да се елиминира отпадот.
Извор – Вработување
Фото – Flickr
