Научниците од Британското антарктичко истражување (BAS) соопштија дека некогаш тешкиот речиси милијарда тони и со површина од 3.672 квадратни километри, ледениот брег A23a е внимателно следен од научниците откако се отцепи од ледениот гребен Филхнер-Рон на Антарктикот во 1986 година.
Со децении A23a постојано ја носеше титулата најголем леден брег што постои, а понекогаш беше надминат од поголеми, но пократковечни ледени брегови, како што се A68 во 2017 година и A76 во 2021 година.
„Глечерот брзо се распаѓа и ослободува огромни парчиња, кои самите се прогласени за големи ледени брегови од Националниот центар за мраз на САД, кој ги следи“, изјави океанографот на BAS, Ендру Мејерс, во имејл испратен до CNN во средата.
Според него, „мегабергот“ сега се намалил на околу 1.700 квадратни километри. A23a беше заглавен на дното на морето Ведел повеќе од 30 години, веројатно сè додека не се намалил доволно за да ја изгуби врската со морското дно.
Океанските струи го однесоа во 2020 година, но потоа повторно се заглави во таканаречената Тејлорова колона – вртлог од вода што се формира кога океанските струи ќе удрат во морското дно – сè додека не беше објавено дека повторно се движи минатиот декември. Во март оваа година се заглави на континенталниот гребен, а во мај се ослободи и исплови.
Мајерс ги објасни околностите што доведоа до распаѓањето.
„Од мај, кога се ослободи по неколку месеци заглавеност на континенталниот гребен, следуваше силен млазен тек познат како Јужноантарктичка кружна струја, која го носеше во насока спротивна од стрелките на часовникот околу Јужна Џорџија. Оваа струја веројатно на крајот ќе го однесе ледениот брег и неговите фрагменти кон североисток, подалеку во таканаречената алеја на леден брег.“
Тој додаде дека A23a следи слична судбина како и другите мегабергови, како што се A68 во 2021 година и A76 во 2023 година, кои исто така се распаднаа во близина на Јужна Џорџија, британска прекуокеанска територија во Јужниот Атлантик, иако A23a се држеше заедно подолго од двата.
Распаѓањето значи дека титулата најголем леден брег во светот сега му припаѓа на D15a, кој покрива околу 3.000 квадратни километри и како што вели Мејерс, е прилично статичен на брегот на Антарктикот во близина на базата Дејвис во Австралија.
A23a моментално ја држи титулата втор најголем во светот, но Мејерс вели дека тоа брзо ќе се промени бидејќи продолжува да се фрагментира во наредните недели. Потоплите води и доаѓањето на јужната пролет веројатно ќе го скршат на ледени брегови кои се премногу мали за да се следат, додаде тој.
Раскинувањето на ледените брегови е природен процес, а научниците немаат доволно примери на мегабергови за да знаат дали нивната фреквенција се зголемува со глобалното затоплување, рече Мејерс. Сепак, јасно е дека ледените покривки изгубиле трилиони тони мраз поради зголеменото формирање и топење на ледените брегови во последните децении, главно поради затоплувањето на океанските води и промените во струите.
Климатските промени предизвикани од човекот предизвикуваат загрижувачки процеси на Антарктикот што би можеле да доведат до катастрофално зголемување на нивото на морето.
Научниците од истражувачкиот брод BAS RRS Сер Дејвид Атенборо го посетија A23a додека беше заглавен на гребенот кај Јужна Џорџија. Примероците собрани во тоа време неодамна беа испратени во Велика Британија за анализа, потврди портпарол на BAS за CNN.
(N1)
(фото: Flickr)
