Европската комисија вчера ги објави своите годишни извештаи за проширувањето. Во продолжение можете да видите кои се клучните наоди од Извештајот за Северна Македонија во областа на демократијата, владеењето на правото и економските критериуми:
„Изборното законодавство обезбедува соодветна рамка за одржување демократски избори. Изборниот законик беше изменет во март 2024 година. Прегледот беше многу ограничен и нетранспарентен. Не беше постигнат напредок во решавањето на преостанатите препораки на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ)/Канцеларијата за демократски институции и човекови права (ОДИХР) и Венецијанската комисија.
Се утврди дека Парламентот ги извршува своите овластувања на генерално ефикасен начин. Сепак, политичката поларизација во Парламентот продолжи, одложувајќи го усвојувањето на важни реформи и неколку долгоочекувани назначувања. Парламентот одржа широк консензус за спроведување на новиот деловник. Овие правила досега имаа позитивен ефект врз оперативната ефикасност на Парламентот; сепак, нивното долгорочно влијание сè уште не е утврдено. Парламентот треба да ги забрза потребните реформи за процесот на интеграција во ЕУ. Покрај тоа, Парламентот треба внимателно да ја планира и усвои својата агенда и да ја ограничи употребата на скратени законодавни процедури.
Потребни се постојани и решителни чекори за да се забрза спроведувањето на сите реформи поврзани со ЕУ надвор од оние од Агендата за реформи и да се продолжи напред во процесот на преговори за пристапување во ЕУ. Меѓупартиската соработка е од витално значење во овој поглед.
И покрај одреден напредок, сеопфатна реформа на локалната самоуправа е сè уште итно потребна, а дијалогот меѓу различните нивоа на власт треба да се зајакне. Меѓуетничките односи останаа стабилни, а Охридскиот рамковен договор продолжи да се спроведува.
Институциите задолжени за процесот на интеграција во ЕУ се воспоставени. Северна Македонија треба да продолжи да ги зајакнува своите преговарачки структури со ЕУ и да постигне добра координација меѓу ресорните министерства и институции, а воедно дополнително да ја развива експертизата поврзана со законодавството на ЕУ во јавната администрација.
Организациите на граѓанското општество (ГО) во Северна Македонија генерално работат во целокупно поволна средина. Владата треба да ги зголеми своите напори за да обезбеди вклученост на граѓанското општество во сите приоритетни области и во консултативните активности. Потребните измени на постојните законски и финансиски рамки за обезбедување транспарентно јавно финансирање на граѓанските организации сè уште не се усвоени.
Северна Македонија останува умерено подготвена во областа на реформата на јавната администрација. Постигнат е одреден напредок во областа на е-влада, со измените на Законот за електронски документи, електронска идентификација и доверливи услуги со кои се транспонира регулативата eIDAS 2.0 и се воведува Дигитален паричник за идентитет. Направени се напори за дигитализација на институционалните регистри, поедноставување на електронските процедури и зголемување на размената на податоци.
Судскиот систем на Северна Македонија е помеѓу одредено и умерено ниво на подготовка и не постигна никаков напредок. Земјата започна со спроведување на Стратегија за судска реформа (2024-2028) и продолжи да ги спроведува препораките од мисијата за рецензија од 2023 година за Судскиот совет. Целокупната независност и финансиска автономија на судството се поткопани од мешањето и притисокот од другите државни гранки, вклучително и обидите на Парламентот да изврши притисок врз членовите на Судскиот совет да поднесат оставка, како и ограничените доделени финансиски ресурси. Недостатокот на персонал во судството е загрижувачки бидејќи влијае на квалитетот и ефикасноста на правосудниот систем.
Северна Македонија е помеѓу тоа што има одредено и умерено ниво на подготовка и не е постигнат никаков напредок во спречувањето и борбата против корупцијата. Корупцијата останува распространета во многу области и е прашање што предизвикува сериозна загриженост. Трагедијата од 16 март 2025 година во Кочани, за време на која пожар проголта клуб, при што загинаа 62 лица, а над 190 беа повредени, откри трајни системски предизвици во врска со спроведувањето на антикорупциските мерки. Превентивните мерки и ефикасното потиснување на корупцијата треба да се подобрат.
Правната рамка за фундаменталните права е делумно усогласена со законодавството на ЕУ и европските стандарди. Земјата продолжува да ги исполнува своите општи обврски за фундаменталните права, но законодавството треба да се спроведува на систематски начин. Не е постигнат напредок во заштитата на личните податоци. Целокупната состојба, особено условите за живот, во затворите остануваат ужасни, иако инфраструктурата е делумно реновирана и подобрена во неколку затворски установи.
Северна Македонија е помеѓу одредено и умерено ниво на подготовка за слободата на изразување и постигна ограничен напредок во оваа област. Правната рамка што ги регулира медиумите сè уште не е целосно усогласена со acquis на ЕУ, особено со Европскиот закон за слобода на медиумите (EMFA), иако е постигнат одреден напредок во Законот за медиуми. Предизвиците остануваат во врска со транспарентноста на сопственоста на медиумите. Рамката за распределба на државното рекламирање покренува загриженост за потенцијалната злоупотреба на политичките средства и нарушувањето на пазарот.
Северна Македонија е умерено подготвена за спроведување на acquis на ЕУ во областа на правдата, слободата и безбедноста и постигна ограничен напредок во оваа област. Северна Македонија треба да ги зголеми своите капацитети за борба против сите форми на сериозен и организиран криминал. Во однос на миграцијата и азилот, немаше понатамошно усогласување со acquis на ЕУ.
Северна Македонија е помеѓу одредено и умерено ниво на подготовка во борбата против сериозен и организиран криминал и постигна ограничен напредок во оваа област. Сè уште се очекува понатамошен напредок во усогласувањето со acquis на ЕУ.
Северна Македонија постигна ограничен напредок и е на добро ниво на подготовка во развојот на функционална пазарна економија. Реалниот раст на БДП се забрза во 2024 година, поттикнат од приватната потрошувачка и јавните инвестиции. Надворешната позиција се влоши, а инфлацијата, откако значително падна, повторно скокна од септември 2024 година. Фискалниот дефицит за 2024 година го надмина првичниот план како резултат на зголемувањето на платите и пензиите во јавниот сектор, одложувајќи ја фискалната консолидација и почитувањето на фискалните правила. Состојбата на пазарот на трудот се подобри, но структурните проблеми продолжуваат, вклучувајќи ниски стапки на учество, значителна емиграција и голем родов јаз.
Северна Македонија постигна одреден напредок и е умерено подготвена да се справи со конкурентскиот притисок и пазарните сили во рамките на ЕУ. Новиот Закон за стручно образование и обука вклучува некои мерки за справување со значителните несовпаѓања на вештините. Дигитализацијата на економијата напредува, а новите училишни наставни програми овозможуваат подобро учење на ИТ вештини. Значителни инвестициски потреби во транспортната и енергетската инфраструктура продолжуваат. Проектите за подобрување на патната и железничката инфраструктура и за дигитализација на јавните услуги напредуваа донекаде, но треба да се зајакнат за да имаат позитивно влијание врз конкурентноста на домашните компании. Уделот на производството на енергија од обновливи извори дополнително се зголеми. Интеграцијата со ЕУ во трговијата и инвестициите, како и целокупната отвореност на трговијата, останаа високи во 2024 година.”
(European Western Balkans)
