Гумите за џвакање се голем, но занемарен извор на пластично загадување, истакнува британскиот експерт Дејвид Џонс, наставник на Факултетот за животна средина и природни науки на Универзитетот во Портсмут. Повеќето гуми за џвакање се направени од синтетичка гума, слична на материјалот во автомобилските гуми, но производителите го кријат тоа со наведување на „гумената основа“ во состојките без дополнително објаснување.
Џонс во една статија за The Conversation објаснува дека хемиската анализа потврдува дека гумата содржи стирен-бутадиен (се наоѓа во гумите), полиетилен (се користи во пластични кеси) и поливинил ацетат (лепак за дрво), во комбинација со засладувачи и ароми. Сепак, многу потрошувачи не се свесни за ова. Тој истакнува дека Програмата за орално здравје на Wrigley наведува дека основата на гумите за џвакање го става фокусот на џвакањето, врзувајќи ги сите состојки во мазна, мека текстура. Ние користиме синтетички материјали од база на гуми за џвакање за стабилна и безбедна основа, која обезбедува подолготрајни вкусови, подобрена текстура и намалена лепливост.
Се проценува дека индустријата за гуми за џвакање ќе вреди 44,9 милијарди евра до 2025 година, а само три компании контролираат дури 75% од тој пазар. Споменатиот Wrigley има 35%. Глобалното производство достигнува 1,74 трилиони парчиња гуми за џвакање годишно, со тежина од 2,44 милиони тони, од кои 730.000 тони се состојат од база од синтетичка гума, според Џонс.
Откако ќе се фрлат, гумите за џвакање се стврднуваат, се распаѓаат до микропластика со децении. Џонс забележува дека нејзиното чистење е трудоинтензивно и скапо, во просек 1,75 евра по квадратен метар. Само во Велика Британија годишно се трошат 8,3 милиони евра за отстранување на гуми за џвакање.
Некои иницијативи се обидуваат да го решат овој проблем. Gumdrop Ltd нуди канти за рециклирање, додека некои локални британски власти воведоа јавни знаци за да поттикнат одговорно отстранување. Во 2021 година добротворната организација Keep Britain Tidy започна работна група за гуми за џвакање, обезбедувајќи 11,8 милиони евра од производителите за да се справат со проблемот со отпадот од гуми за џвакање.
Џонс тврди дека овие напори, сепак, не успеваат да ја решат основната причина. Тој го критикува фокусот на чистење наместо на превенција, а тоа е производството. Работната група, посочува тој, избегнува да ги номинира гумите за џвакање како загадувачи наместо да ја смета за ѓубре, префрлајќи ја одговорноста на потрошувачите наместо на корпорациите.
Овој немилосрден загадувач е пронајден во најоддалечените области на Антарктикот, а научниците сè уште не се сигурни како стигнал таму. Борбата против загадувањето со гуми за џвакање бара образование, регулативи и одговорност од индустријата. Џонс се залага за јасно означување на состојките и данок на синтетичка гума за финансирање на чистењето и инвестициите во биоразградливи алтернативи.
Гумите за џвакање се пластични загадувачи и време е да се третираат како такви, заклучува Џонс.
(Zimo)
(фото: Stock Vault)
