Сезоната на годишни одмори е на самиот праг, а со оглед на тоа што многумина заминуваат во странство на море, многу им е важно да знаат дали им е поисплатливо да плаќаат од денарска или девизна сметка додека се во странство или да го полнат паричникот со готовина.
За граѓаните е поисплатливо да користат девизна сметка во странство, особено ако престојуваат во земји кои користат евро. Ова ги избегнува дополнителните трошоци за конверзија и разликите во курсот. Се препорачува да се распрашаат со нивната банка за условите за користење на картичката и за сите надоместоци. Доколку имаат можност, граѓаните треба да патуваат со девизна картичка (поврзана со еврото) и да избегнуваат да вадат готовина од банкомати во странство, бидејќи таму таксите често се уште повисоки, вели банкарот и финансиски консултант Владимир Васиќ од BBS Capital Investment Group.
Доколку платежната картичка е поврзана со денарска сметка, кога плаќате со картичката, банката по конверзијата автоматски ќе ги резервира средствата на вашата сметка во соодветна противвредност. Сепак, треба да знаете дека резервирањето средства не значи дека банката наплатила за услугата за користење на картичката, односно ја задолжила вашата сметка, туку само дека немате можност да располагате со тие средства на сметката. Доколку уплатата сте ја извршиле во време кога не се извршуваат платежните трансакции (навечер или за време на викенд), банката подоцна ќе ја задолжи вашата сметка, за тој износ во денарска противвредност по курсот кој важи на тој ден. Доколку во меѓувреме дојде до промена на девизниот пазар, односно пад на вредноста на денарот, средствата што ќе бидат повлечени од вашата сметка ќе бидат поголеми од претходно резервираните.
Се препорачува пред да патувате во странство да проверите кај банката што ја издала вашата платежна картичка дали може да се користи во странство, како и колкави се основните трошоци и надоместоци за користење на таа картичка во странство. А кога станува збор за готовина во вашиот паричник, кој носи поголем безбедносен ризик во случај на губење или кражба на паричникот, финансиските експерти советуваат дека треба да имате малку пари со себе за евентуални патувања или за пазарење во маркети, улични пазари и слично, додека за други поголеми плаќања картичките се побезбедни, кои ги прифаќаат речиси сите поголеми продавници и ресторани каде и да одите, додава Васиќ.
Висината на надоместокот за подигање готовина од банкомат во странство зависи од видот на картичката, износот што е подигнат и од самата банка. Според Васиќ, најисплатливо е да користите дебитна картичка, бидејќи надоместоците се пониски отколку со кредитна картичка. Вообичаена заблуда кај граѓаните е дека банката во странство нема да наплатува провизија за подигање пари од банкомат ако припаѓа на истата банкарска групација со банката што ја издала картичката. Надоместокот за подигање пари од банкомат нема да се наплатува само доколку банките меѓусебно го регулирале ова прашање, што можете да го проверите кај вашата банка пред да патувате во странство.
Треба да имате предвид дека провизијата за подигање пари од банкомат во странство започнува од минимален утврден износ, кој не е поврзан со износот на подигнатите пари, па затоа често се случувало на корисниците да им се наплатува поголема провизија за подигање пари од банкомат од износот што го подигнале од истиот банкомат. Како што објаснува Васиќ, за поголеми суми пари, а понекогаш и за која било сума, странските банки наплаќаат провизија што се мери како процент од износот на пари што го подигнувате. Неопходно е да се земе предвид износот на пари што имате намера да го подигнете на дневна основа, бидејќи некои банки имаат ограничување на оваа сума.
При плаќање во странска валута (на пр. евра), банката мора прво ги претвора износите од девизи во денари. Тоа значи дека има дополнителна конверзија, честопати двојна – прво од девизи во евра, а потоа во денари. Користениот девизен курс е продажен курс на банката, кој е понеповолен од просечниот. Банките може дополнително да наплатат провизија за конверзија (во проценти, обично од 1% до 3%) Генерално, граѓаните често плаќаат повеќе отколку што треба токму поради овие скриени трошоци.
Доколку имате девизна сметка во валутата на земјата во која престојувате (најчесто евро), плаќањето е директно од таа валута без конверзија. Нема дополнителни трошоци за конверзија, освен евентуална фиксна провизија што банката може да ја наплати за меѓународни трансакции, но тоа зависи од банката. Ова е попристапна и потранспарентна опција за секој кој често патува или престојува во еврозоната.
(Kamatica)
(фото: Fare Compare)
