Министрите за транспорт на земјите-членки на Европската Унија постигнаа политички договор за сеопфатна реформа на правата на патниците во авионите, со што се става крај на повеќегодишниот застој во усвојувањето на нови правила што значително ќе ја подобрат заштитата на потрошувачите во воздушниот транспорт. Новата регулатива, која ќе ги замени сегашните регулативи од 2004 година, воведува повеќе од 30 нови права за патниците и ги специфицира постојните механизми за компензација, помош и информирање, со цел да се постигне рамнотежа помеѓу интересите на патниците и оперативните реалности на авиокомпаниите.
Полскиот министер за инфраструктура, Дариуш Климчак, чија земја претседава со Советот на ЕУ го нарече постигнатиот договор „историска пресвртница“, истакнувајќи дека повеќе од 12 години недостасувал политички консензус. „Овие правила одговараат на долгогодишните барања и од патниците и од индустријата за појасна, посовремена и пофер рамка“, рече Климчак.
Новите правила опфаќаат четири основни области: правото на пренасочување, правото на помош, правото на компензација и правото на информации.
Во иднина, авиокомпаниите ќе бидат обврзани да понудат пренасочување до крајната дестинација при првата можна можност – вклучително и користење летови од други превозници или дури и алтернативни начини на транспорт како што се железница или автобуси. Доколку не се понуди алтернатива во рок од три часа од прекинот, патниците ќе имаат право самостојно да организираат алтернатива и да побараат враќање на средствата до 400% од вредноста на оригиналниот билет.
Правото на помош – освежување, оброци, сместување – сега е експлицитно наведено и стандардизирано. Доколку компанијата не ја исполни оваа обврска, патниците можат сами да ги обезбедат овие услуги и да побараат враќање на средствата. Исто така, во случај авионот да биде задржан на пистата, патниците мора да бидат симнати по максимум три часа.
- Нови ограничувања за надомест за доцнења и откажувања
Ревидираните правила ги менуваат праговите за исплата на надомест. Патниците ќе имаат право на 300 евра за доцнење од повеќе од четири часа на летови до 3.500 км, вклучително и летови во рамките на ЕУ. На подолги растојанија (над 3.500 км), надоместокот изнесува 500 евра ако има доцнење од повеќе од шест часа.
Компаниите повеќе нема да можат автоматски да се повикуваат на „вонредни околности“ како оправдување за избегнување на плаќање, освен ако не можат да докажат дека презеле сите разумни чекори за да спречат прекин.
Во случај на откажување на лет помалку од 14 дена пред полетувањето, патниците имаат право на надомест, а авиокомпаниите ќе бидат обврзани да им понудат претходно пополнети обрасци за барање – со цел да се поедностави административната постапка колку што е можно повеќе.
Една од поважните точки што се разгледуваат во новата регулатива е поврзана со правилата за рачен багаж. Институциите на ЕУ ја објавија својата намера да стават крај на нетранспарентната и недоследна практика на наплата на рачен багаж, особено кај нискобуџетните авиокомпании. Иако конечниот текст сè уште не е договорен, се очекува дека новите правила јасно ќе го дефинираат правото на патниците да внесат основен рачен багаж без дополнителен надомест – притоа специфицирајќи ги минималните димензии и услови.
Во второто читање, Европскиот парламент би можел да побара ова прашање да биде вклучено како задолжителна компонента на заштитата на потрошувачите, потпирајќи се и на претходната пресуда на Судот на правдата на ЕУ, кој утврди уште во 2014 година дека рачниот багаж е составен дел од воздушниот превоз и дека неговата цена мора да биде јасно оправдана и ограничена.
Фото – Flickr
