Податоците од ЕЦБ и УБС откриваат драматични разлики во распределбата на богатството низ цела Европа. Најбогатите 10% во Германија и Италија поседуваат повеќе од 60% од вкупното богатство, додека Шведска е на врвот на нееднаквоста со Gini резултат од 0,75. Распределбата на богатството е еден од клучните индикатори за еднаквост во општеството. Иако е нееднаква во повеќето земји, важно е нивото на нееднаквост.
Според податоците од Европската централна банка (ЕЦБ), во првиот квартал од 2025 година, најбогатите 10% од домаќинствата во еврозоната поседувале дури 57,4% од вкупното нето богатство, додека горните 5% поседувале 44,5%. Спротивно на тоа, најниските 50% од домаќинствата имале само околу 5% од богатството. Овие бројки јасно ги покажуваат огромните разлики во распределбата на богатството низ цела Европа.
Кои земји водат во нееднаквоста на богатството, а кои имаат најрамномерна распределба?
Извештајот за глобалното богатство на UBS за 2025 година го прикажува индексот Gini за распределба на богатството за европските земји од 2024 година. Коефициентот Gini ја мери нееднаквоста на скала од 0 до 1 – колку е поголема вредноста, толку е поголема нееднаквоста. Според извештајот, Шведска има највисока нееднаквост во богатството со резултат од Џини од 0,75, додека Словачка има најнизок – 0,38.
Покрај Шведска, високо ниво на нееднаквост е забележано и во Турција (0,73), Кипар (0,72), Чешка (0,72) и Латвија (0,7), сите над 0,7. На другиот крај од скалата, Белгија (0,47) и Малта (0,48) ја следат Словачка со коефициенти под 0,5. Меѓу петте најголеми европски економии, Германија е на врвот со резултат од Gini од 0,68, додека најниско ниво на нееднаквост е во Шпанија (0,56). Италија (0,57), Велика Британија (0,58) и Франција (0,59) се наоѓаат помеѓу.
Зошто Шведска е прва во однос на нееднаквоста во богатството?
Иако Шведска често се опишува како модел на социјална еднаквост, распределбата на богатството е меѓу најнееднаквите во Европа. Д-р Лиза Пелинг, директорка на шведскиот тинк-тенк „Арена Иде“, наведува дека главните причини се укинувањето на бројните даноци на богатство во текот на изминатите децении. Шведска нема данок на наследство, подарок или имот. Покрај тоа, многу ниските корпоративни даноци им овозможуваат на богатите дополнително да го зголемат своето богатство.
Податоците на ЕЦБ покажуваат дека најбогатите 5% од домаќинствата во 20 европски земји поседуваат од 30,8% од богатството (Малта) до 54% (Латвија). Групата со најниска нееднаквост ги вклучува Малта, Кипар (31,4%), Холандија (32,8%), Грција (33%) и Словачка (34,4%). По Латвија, Австрија (53,1%) и Литванија (51,7%) имаат најголем удел.
Кога се разгледуваат најбогатите 10%, уделите варираат од 42,7% во Малта до дури 64% во Латвија и Австрија. Во Германија (60,5%) и Италија (60,3%), најбогатите 10% поседуваат и повеќе од 60% од вкупното богатство. Во Франција, тој удел е 54,8%, а во Шпанија 53,4%
(Investitor.me)
Фото – Stock Snap
