Шесте земји од Западен Балкан во 2026 година треба да постигнат просечен раст на бруто домашниот производ од 3,1 процент, што би било малку повисоко во споредба со оваа година и недоволно за да ги задоволи потребите на нивните граѓани, е оценката содржана во новиот редовен извештај на Светската банка (СБ) објавен во вторник.
Аналитичарите на СБ известуваат дека економскиот раст во Западен Балкан забавил во текот на 2025 година, бидејќи инфлацијата довела до намалување на потрошувачката, додека зголемената неизвесност ги ограничила трговијата и инвестициите, и покрај солидниот раст на платите и кредитите.
Растот на БДП за оваа година за целиот регион се проценува на три проценти, што е за 0,2 проценти помалку од претходните проекции. Највисок раст се очекува во Косово и веројатно ќе биде на ниво од 3,8 проценти, по што следува Албанија со 3,7 проценти, додека раст под регионалниот просек се проценува за Србија и Босна и Херцеговина, каде што треба да изнесува 2,8 и 2,6 проценти, соодветно.
Иако растот на БДП е скромен, Светската банка го забележа фактот дека фискалната политика во Западен Балкан остана дисциплинирана и покрај малото олабавување, така што дефицитот беше под три проценти, а јавниот долг сè уште е во опаѓачка траекторија.
Посилен економски напредок само во 2027 година
Малку посилен економски напредок во регионот се предвидува во СБ само за 2027 година, кога треба да биде на просечно ниво од околу 3,6 проценти. Најдобри перспективи, односно раст на БДП од четири проценти, се предвидуваат за Србија и Косово, каде што БДП треба да расте со стапка од 3,9 проценти. Но, услов за тоа се промените на пазарот на трудот. Сјаоќинг Ју, директорка на СБ за Западен Балкан, рече дека земјите од регионот во трансформацијата кон модерна економија треба да размислат за промени во стратегиите за вработување.
„Овие поттикнуваат поголем удел на пазарот на трудот, ги промовираат вештините на граѓаните и ги зајакнуваат компаниите преку дигитална трансформација“, оцени таа.
Западниот Балкан всушност се соочува со парадокс на пазарот на трудот бидејќи има недостиг од работници во некои сектори, а во исто време стапките на невработеност се високи. Демографските трендови ги интензивираат овие предизвици бидејќи населението во работоспособна возраст веќе е значително намалено, а според проекциите, се очекува да се намали за речиси 20 проценти до 2050 година.
„Доколку продолжат сегашните трендови во населението, економскиот раст и пазарот на трудот, регионот би можел да се соочи со недостиг од над 190.000 работници во следните пет години“, се наведува во извештајот на СБ.
Западниот Балкан мора да инвестира во основна инфраструктура За да се „отклучи“ економскиот раст, Западниот Балкан мора да инвестира во основна инфраструктура, што е од клучно значење за создавање работни места. Меѓу мерките се зајакнување на образовниот и здравствениот систем и зголемување на стапката на учество во работната сила, особено кај жените.
Инвестирањето во транспортна, еколошка и енергетска инфраструктура ќе помогне побрзо и поефикасно да се поврзат компаниите и граѓаните, подобрувајќи ја продуктивноста. Покрај тоа, бизнисот и растот во приватниот сектор бараат зајакнување на јавната администрација и поддршка на политиките што го поттикнуваат економскиот раст, заедно со создавање предвидлива регулаторна средина.
Исто така, беше препорачано поттикнување на конкуренцијата во клучните сектори како што се енергетиката и транспортот, реформирање на државните компании, поедноставување на регулативите и обезбедување поддршка на иновативни стартап компании.
(Seebiz.eu)
Фото – Wikimedia
