Постои крвна група толку ретка што ја имаат помалку од 50 луѓе во светот. Позната како Rh нула или „златна крв“, таа е и спасител и проклетство за оние што ја носат, но и светиот грал за научниците кои се обидуваат да ја создадат во лабораторија за да спасат животи. Трансфузиите на крв се основа на модерната медицина, но за луѓето со ретки крвни групи наоѓањето соодветен донатор може да биде речиси невозможно, пишува BBC.
Една од најретките, Rh нула крвна група, е пронајдена кај околу 50 познати луѓе во светот. Доколку некогаш им треба трансфузија, шансите да ја добијат се мали, поради што на таквите луѓе им се советува да ја замрзнат сопствената крв за долгорочно складирање. И покрај реткоста, оваа крвна група е многу ценета. Во медицинските кругови се нарекува „златна крв“ поради нејзината потенцијална употреба во создавањето универзални трансфузии, што би ги надминало имунолошките проблеми што моментално ја ограничуваат употребата на донирана крв.
Крвната група се одредува според присуството или отсуството на специфични маркери, познати како антигени, на површината на црвените крвни зрнца. Овие антигени, составени од протеини или шеќери, можат да предизвикаат одговор на имунолошкиот систем.
Двата најважни системи на крвни групи се ABO и Rh (Rh). Лице со крвна група А има A антигени, група Б има B антигени, AB ги има двата, а група О нема ниту еден. Секој од нив може да биде Rh позитивен или Rh негативен. Иако луѓето со крвна група О негативна често се нарекуваат универзални донори бидејќи немаат А, Б или главниот Rh антиген, ова е поедноставен поглед.
Всушност, денес постојат 47 познати крвни групи и 366 различни антигени. Ова значи дека лицето кое прима О негативна крв сепак може да има имунолошка реакција на еден од другите антигени. Покрај тоа, постојат повеќе од 50 Rh антигени. Кога велиме дека некој е Rh негативен, обично мислиме на отсуство на Rh(D) антигенот, но неговите црвени крвни зрнца сепак содржат други Rh протеини. Токму оваа разновидност го отежнува наоѓањето соодветни донори, особено за етничките малцинства.
Луѓето со крвна група Rh нула немаат сите 50 Rh антигени. Иако не можат да примат друга крвна група, нивната крв е компатибилна со повеќето Rh крвни групи. Затоа крвта Rh 0 е толку вредна – повеќето луѓе можат да ја примат со низок ризик од реакција, што е клучно во итни случаи. Затоа научниците ширум светот бараат начини да ја реплицираат оваа „златна крв“.
Други истражувачи исто така се обидуваат да создадат Rh 0 крв. Научниците во САД го користеа Crispr-Cas9 за да создадат прилагодени ретки крвни групи од човечки матични клетки. Тимови во Канада и Шпанија исто така користат слични техники за бришење на антигени и производство на поуниверзална крв.
И покрај напредокот, создавањето вештачка крв во големи количини е сè уште далеку. Еден предизвик е матичните клетки да созреат во црвени крвни клетки., процес кој е тешко да се реплицира надвор од сложената средина на коскената срцевина.
(Index.hr)
(фото: Flickr)
