Ново антитело на ХИВ е откриено во КЕЛН. Во лабораториски услови тоа покажа способност за спречување на инфекции и неутрализирање на вирусот.
Од 1981 година, кога болеста стана позната, СИДА-та одзеде 44 милиони животи низ целиот свет. Се смета за една од најсериозните епидемии во историјата на човештвото. Иако бројот на смртни случаи се намали со текот на времето благодарение на едукацијата и превентивните мерки, луѓето сè уште умираат од последиците од оваа болест. Во текот на 2024 година околу 630.000 луѓе починаа од СИДА низ целиот свет.
Истражувачкиот тим предводен од Флоријан Клајн, директор на Институтот за вирусологија, проучувал примероци од крв од 32 лица. Сите биле заразени со ХИВ, но независно, односно без терапија, тие развиле силен и широко ефикасен имунолошки одговор преку антитела против вирусот.
Научниците тестирале повеќе од 800 различни антитела од овие примероци во лабораторија, испитувајќи ја нивната способност да го неутрализираат вирусот ХИВ. Едно од нив, означено како 04_A06, особено се издвојувало. Ова антитело го блокира местото преку кое вирусот се врзува за клетките домаќини за време на инфекцијата. На овој начин го спречува вирусот ХИВ да влезе во клетките. Откако вирусот ќе влезе во клетка, ги презема своите функции и ги користи за да се размножи, со што го ослабува имунолошкиот систем на долг рок.
Планот за производство на антитела се наоѓа во човечкиот имунолошки систем, во Б-лимфоцитите. Кога ќе дојдат во контакт со патогени, овие лимфоцити созреваат во плазма клетки кои произведуваат големи количини на антитела, вклучувајќи го и 04_A06. Истражувачите го дешифрираа генетскиот план за неговото создавање и беа во можност да го репродуцираат.
„Значи, повеќе не треба да земате крв од пациенти, но можете да го вметнете тој генетски план во друга клетка и да ѝ кажете: произведете го овој протеин или ова антитело.“ велат тие.
Во експерименти на глувци, кои носеле компоненти на човечкиот имунолошки систем и биле заразени со ХИВ, антителото 04_A06 можело целосно да го неутрализира поголемиот дел од вирусот ХИВ. Истражувачите спровеле тестови на околу 340 различни варијанти на ХИВ, вклучувајќи ги и оние кои веќе биле отпорни на други антитела.
„Вирусите се многу разновидни и затоа ХИВ е толку тежок за лекување – бидејќи постои голема генетска разновидност меѓу вирусите“, објаснува Клајн.
Новооткриеното антитело, сепак, било во можност да неутрализира 98% од тестираните варијанти.
Значи, 04_A06 би можело да им помогне на луѓето кои веќе се заразени со ХИВ, бидејќи го спречува вирусот да влезе во клетката.
„Се врзува за рецепторот на вирусот, го блокира и на тој начин го спречува да ја инфицира целната клетка“ вели Клајн.
Покрај тоа, вирусите кои се „обележани“ со антитела полесно се препознаваат и уништуваат од имунолошкиот систем. Ова антитело би можело да се користи и превентивно, за да се спречи ХИВ инфекцијата. Ако антителото е веќе присутно во телото, вирусот што влегува веднаш се запира пред да може да ја инфицира клетката.
Новото антитело би можело да дејствува како таканаречена пасивна имунизација. Спротивно на тоа, активната имунизација вклучува вакцина која му овозможува на телото самостојно да произведува антитела – но таква вакцина сè уште не постои. Постојат студии со вакцини со mRNA, кои треба да го стимулираат имунолошкиот систем да реагира на специфичен протеин од обвивката на вирусот ХИВ. Сепак, овој пристап досега е тестиран само на една варијанта на вирусот.
Во моментов разни лекови во форма на таблети или инјекции се користат за профилакса против ХИВ инфекции, и тоа со голем успех. Сепак, таблетите обично треба да се земаат секојдневно. Депо препаратите со долго дејство, како што се оние што содржат ленакапавир, веќе се одобрени во САД и во ЕУ, но сè уште не се пласираат на пазарот во ЕУ.
Идејата зад профилаксата со антитела како 04_A06, објаснува Клајн, е: „Можете да избегнете земање апче секој ден, бидејќи би имало повеќе од 90%% шанса да се спречи инфекцијата“. Профилаксата со антитела би се земала приближно на секои шест месеци.
Веќе се откриени и други антитела со широк спектар против ХИВ, но 04_A06 е дефинитивно исклучително моќен претставник на оваа група. Теоретски, 04_A06 сам по себе постигнува ефикасност што нормално се постигнува само со комбинирање на повеќе антитела.“
Потенцијал во овој контекст значи дека дури и кога малa количинa на антителото се нанесува на заразени клетки, ефектот е многу изразен. Ова е важно ако откритието од Келн еден ден треба да се претвори во лек што може да се администрира со инјекција. Бидејќи може да се администрира само ограничена количина, а давањето 20 инјекции не само што би било незгодно, туку и многу скапо за производство, објаснува Клајн.
Сепак, може да потрае долго време пред да се развие вистински лек базиран на 04_A06. Резултатите од Келн во моментов се само лабораториски податоци, така што ефикасноста не може директно да се пренесе во услови од реалниот живот“. Потребни се понатамошни студии за дозата, безбедноста и ефективноста на антителото.
(Deutsche Welle)
(фото: Wikimedia)
